Obraz9 3

Ul |, Dns/ykowsk.i. Jakość życia w perspektywie pedagogiczni')

wych, jako układzie relacji z przyszłością, kreujący siebie. Sens życiu czło wieka nadaje dążenie do podnoszenia lub utrzymania na dotychczasowym poziomie jego jakości.

Zatem podstawowym zadaniem pedagogiki jest

[...] przygotowanie człowieka do tego, by budując swój los rzeczywisty, przesuwał

go w kierunku losu możliwie optymalnego [życia wartościowego - uzup. J. D.|

(Borkowska, 1998, s. 66).

Zadanie to sprowadza się do wspierania osoby w pokonywaniu wszel kich ograniczeń i trudności oraz stwarzania warunków, w których będzie możliwa realizacja jej celów życiowych na najwyższym poziomie.

Zadaniem pedagogiki jest wyzwalanie potencjału życiowego człowieka, czyli jego zasobów fizycznych, biologicznych, społecznych, duchowych, które może on wykorzystać w dążeniach do samorealizacji, co w efekcie da poczucie spełnienia w życiu. Zdolność do rozwiązywania problemów jakości życia związana jest między innymi z otwartością struk tur poznawczych (rozumieniem życia), rodzajem przyjmowanych wartości, z dążeniami, przekazem kulturowym, doświadczeniami płynącymi z obco wania ze środowiskiem społecznym. Rola pedagogiki sprowadza się zatem do pomocy człowiekowi w doświadczaniu sensu życia, w umiejętnym roz wiązywaniu kryzysów oraz poszukiwaniu strategii i celów życia (Wojnar, 2000, s. 45-48). Z pedagogicznego punktu widzenia wskaźnikiem jakości życia nie będzie szczęście, ale sa tysfakcj a z dobrego życia osią gana dzięki wartościom (wolności, odpowiedzialności, odwadze, poczuciu własnej godności, rozumieniu i poszukiwaniu sensu, uczestniczę niu w życiu drugiego człowieka itd.), umożliwiającym kreowanie własnej egzystencji. Takimi wskaźnikami będą również zadowolenie życiowe, możliwość przejawiania i wykorzystania zasobów indywi dualnych, intelektualnych i twórczych.

Zachowanie życia i rozwój to naczelne potrzeby człowieka. Przez roz wój rozumie się zmiany zachodzące w organizmie i osobowości przez całe życie aż do śmierci. Zadaniem pedagogiki jest wyzwalanie u człowieka za angażowania intelektualnego i uczuciowego we własny rozwój. Istotą tego zaangażowania jest przyjęcie i uznanie takiego życia, w którym zachowuje się w świadomości swoje p o w o ł a n i e do rozwoju I l« !• tein, a jedno cześnie nagrodą za rozwój jest

| | sam rozwój, kióry paradoksalnie rozszerzając horyzonl czysto wcale uli . i .piik,i|.i, nie ucisza potrzeby, lecz raczej j.| nasila, pozostawiaj.|c w stanie głodu i niezadowolenia zarówno z. siebie, jak i z tego, co dotychczas przyniósł sam pnn es i o/,woju (Sujak, 2002, s. II, M 15).

( Ki,lgnięcie kolejnego etapu (stadium) rozwoju przynosi człowiekowi ta ilu a i zadowolenie, ale może powodować również niedosyt, czyli powstanie potrzeby dążenia do dalszego rozwoju jako sposobu na pokonywanie wlas tiyi li słabości, urzeczywistnianie wartości, samorealizację oraz kształtowanie i d n a i życia. A. Bańka jakość życia postrzega jako efekt rozwoju człowieka, zależność ta, według autora, jest obustronna,co oznacza, że jakość roz wuju jest też funkcją poczucia jakości życia (Bańka, 2005,

•    13).

Według K. Sujak, rozwój człowieka oznacza zdobywanie doświadczeń, ■i Miki es jest doświadczeniem w znaczeniu: doświadczyć = przeżyć. Według aiitoikl, wraz z rozwojem występuje element niespodzianki (przygody).

W tym właśnie rozwój podobny jest do szczęścia, że się go znajduje, odkrywa, mli /ytujr ze zdziwieniem i to właśnie bardziej po drodze niż. jako cel (Sujak, 1992, • U), ló).

W pedagogice na j ważniejsze jest zatem zorientowanie człowieka u a i o z wó j: „wied zięć - rozumieć - współdziałać - l w o rzy ć”,

•    ryli „być” (Wojnar, 2003, s. 25), ponieważ stanowi ono podstawę hu uiaiłistyi znej interpretacji jakości życia.

/ M, Zimny prezentuje ciekawy z pedagogicznego punktu widzenia po on I zestawienia koncepcji jakości życia z koncepcją jakości rozwoju oso buwuśi i człowieka. W tym kontekście autor definiuje „jakość życia”

| | jako poziom zaspokojenia potrzeb określonych jakościowo - najpierw jako po u/.I. kolejno bezpieczeństwa społecznego i ekonomicznego, psychicznego oraz biologii znego, ,i następnie jako stopy podnoszenia poziomu zaspokojenia tychże putizch przez podnoszenie poziomu zaspokajania odpowiednich potrzeb przed miotowyi li (/miny, 2000, s. U>).

|al u ,, ni/woju osobowości rozpatruje natomiast w odniesieniu kulturo o nu 11 ywlll/acyjnym (tabela 5).