Obraz2 2

4H |. I )as/ykowsk,i. Jakość życia w perspektywie pedagogicznej

Schemat 5. Niektóre elementy jakościowe kształtujące jakość życia według E. Kindlarskiego

Jakość

-    użytkowania

-    usług

-    napraw

-    uzdalniania

-    środowiska

-    informacji

-    stawianych celów

-    decyzji

-    zarządzania

-    działań

-    organizacji

-    wyrobów

-    kwalifikacji pracowników

-    sprzętu i narzędzi

-    pracy

-    procesów

-    konstrukcji

-    technologii

Jakość życia

Źródło: za: Kolman, 2002, s. 236.

Próbę odejścia od pieniężnego szacowania poziomu dobrobytu stanowi wskaźnik dobrobytu ekonomicznego netto W. Beckermana i R. Bacona, który pod względem koncepcyjnym jest zbliżony do mierników dobrobytu społecznego.

Na dobrobyt ekonomiczny składają się w ujęciu tych autorów liczbowe wskaźniki wyrażonej w jednostkach naturalnych: realnej prywatnej kon sumpcji w porównaniu z USA; rocznej konsumpcji surowej stali i mięsa oraz rocznej produkcji cementu; liczby prenumerowanych pism, radioodbior ników, pojazdów drogowych (zob. Beckerman, Bacon, 1966, s. 524-536). Pierwsze próby konstruowania mierników dobrobytu społecznego podjęło w okresie międzywojennym, prace kontynuowano w latach 50., najlepsze rezultaty osiągnięto w latach 60. Mierniki dobrobytu społecznego koncen trują się na próbach określenia stopnia zaspokojenia potrzeb społecznych.

Najsłynniejszą próbą stworzenia mierników dobrobytu społecznego jesi metoda opracowana w Instytucie Badawczym Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju Społecznego (United Nations Research for Social Developmenl - UNR1SD), nazywana Metodą Genewską². W metodzie tej wyróżnia się potrzeby społeczne niższego i wyższego rzędu. Do potrzeb niższego rzędu zaliczono: potrzeby wyżywienia, mieszkania, zdrowia, rekreacji, wykształ cenią, zabezpieczenia społecznego; do potrzeb wyższego rzędu: zagospoda rowanie materialne. Stopień zaspokojenia potrzeb mierzony jest /a pomocą

Metoda (icnewska w 1’oIm c Jest opisywano w |>ra<.u li A I ir. /nfi >> o . i t/nh    2'>7

1(0., 1974, u, 20'. JU.) ii /ci h mierników (jednego ilość iowego i dwói li jakościowych)- I )l» każde |iii miernika określono dwa poziomy: minimalny, odpowiadający fikcyjnej yiii.ic ji granicy fizycznej egzystencji i „zdziczenia kulturalnego”, i poziom u cii' symalny miernika, który odpowiada stanowi pełnego zaspokojenia da iu | potrzeby (Wachowiak, 2001, s. 28 29).

W badaniach nad obiektywnymi wyznacznikami jakości życia dominują li.nl.mia statystyczne. W tych badaniach jakość życia utożsamiana jest / i/w. społeczno-ekonomicznymi warunkami życia, a przede wszystkim Hinpmem zaspokojenia potrzeb bytowych. Takie podejście w dużym stop ulu |est zgodne z. definicją komisji ekspertów ONZ, według której pojecie I il om i życia obejmuje

. .iluks/.talt rzeczywistych warunków życia ludzi oraz stopień ich materialnego

i kulturalnego zaspokojenia potrzeb (tamże, s. 31).

Na wymienioną kategorię składają się takie cechy, jak: warunki pracy, poziom plac, spożycie, posiadanie trwałych dóbr konsumpcyjnych, sytuacja mieszkaniowa, stan opieki zdrowotnej i socjalnej, stan oświaty i kultury itp.

badania subiektywnych wyznaczników jakości życia nawiązują do ka u (iinn zadowolenia z życia (satysfakcji), bliskiej kategorii szczęścia. Jakość t\< la jest tu rozumiana jako zbiór potrzeb, których zaspokojenie czyni ludzi -/< zęśliwymi (zob. Rutkowski, 1987). W badaniach zatem oprócz potrzeb m ii. Halnych, społecznych, uwzględnia się również potrzeby emocjonalne i Intelektualne. Ich przykładem są przeprowadzone na przełomie lal 80. t 9i) w (iUS i Instytucie f ilozofii i Socjologii PAN badania stopnia zadowo li mi i / 16 dziedzin życia, l j.: posiadania dzieci, posiadania przyjaciół, życia mm il lisiego, miejsca zamieszkania, sąsiadów, pracy zawodowej, zdrowia itp. (\S .i. bowiak, 2001, s. 33).

* t jakość i życia możemy przeczytać w pracach A. Campbella, U. ( amver o. I» | Si hneidera, I . Andrewsa, S. li. Withlcya, W. I. Rodgersa, j. Ciood al.i |> l llalla, R. |. burego i innych (zob. Kabcnda-Bajkowska, 1979, t I 18).

W 1971 roku można zauważyć gwałtowne zainteresowanie problematyką i O ii i I żyi la, A. ( .uupbell dokonuje pomiaru zadowolenia / własnego żyr i.i ml* li.uiiow USA. W pi żniwu list wie do wcześniej realizowanych badań, l imyi b kum nitrow.mii się u.i pns/uk iw.iimi clcmenlarnyt li składników ligi il iu gu /.ulowoleiiia /yi t«»Wi gn om/ pióbowuno odnuleżi uniwersalne