Obraz7

138 |. Das/.ykowsk.i, jakoś* życia w perspektywie pedagogii/nej

życie wskazuje 2,8% oraz 3,6% badanych z grup PK i I IR i 0,9% w grupi< PR. W grupie HK najwięcej, bo 22 osoby (tj. 28,6%) uchyliło się od udzie lenia odpowiedzi na postawione pytanie. Różnice wskaźników procenlo wych między poszczególnymi grupami nauczycieli, zarówno w odpowiedzi zwyczajne, jak też w odpowiedzi pasjonujące są statystycznie istotne (dla poziomu istotności mniejszego od 0,05).

Na podstawie otrzymanych wyników badań można także wnioskowa* iż subiektywne źródła jakości życia o wiele bardziej przyczyniają się do zadowolenia nauczycieli z życia (i stąd zróżnicowania jego ocen) niż jego obiektywne wyznaczniki.

Dodatkowo powyższą tezę potwierdzają odpowiedzi badanych na pyta nie: czym dla Pana(i) jest radość życ i a?, na przykład: „poczu ciem, że robi się to, co się lubi, jest się drogim dla innych osób” (osoba I PK), „to szczęście, zdrowie własne i bliskich osób; kochać i być kochanym (osoba 8, PK), „zgoda, spokój, zdrowie bliskich, odpoczynek” (osoba 7 • PR), „zdrowie, możliwość samorealizacji” (osoba 45, HR), „możliwość In cia z rodziną” (osoba 76, HK), „zadowolenie z tego, co się robi, chęć działa nia” (osoba 29,1IK), „zdrowie rodziny, poczucie bezpieczeństwa, bliskoś* i, spokój wewnętrzny” (osoba 140, PR).

Postępując konsekwentnie za przyjętym tokiem rozumowania, analizie poddano kolejno źródła zadowolenia i satysfakcji życiowej, płynące z reali zacji znaczących wartości i celów oraz wyborów życiowych. Uzyskane dan< wzbogacono, ustalając hierarchię motywów postępowania badanych ora/ stopnie satysfakcji cząstkowych z poszczególnych dziedzin życia.

Wartości w życiu nauczycieli

W niniejszej pracy skoncentrowano się na badaniu wartości oraz usytuowa no je za M. Rokeachcm nad postawami, gdyż uznano (podobnie jak wymn niony autor), że pojęcie wartości dostarcza bardziej efek tywnego narzędzia do opisu i wyjaśnienia podobieństw oraz różnic pomiędzy osobami i grupami (zob. Rokeach, 1976, s. 156-168), co odpowiada podjętemu tematowi prai y i i haruklcmwi badań własnych. Wartości te - także motywy i cele uznano za elernen ty w pewnym zbiorze - tzw. orientacji wurtośi iująt ej (pali/ ro/dzial '), która oddaje wszechstronniej (niż odrębne polraldnn auli uimli nlonyili elementów), wyobrażenia i sloMinek człowieka Jo otoczenia, innych ludzi I własnego życia. W stosunku tym odzwierc iedlają się nie tylko indywidual ne różnice w zachowaniu poszczególnych osób, ale także oceny indywidual lic i społeczne. Dzięki nim możliwe jest określenie przez człowieka swojego miejsca w święcie otaczających zjawisk oraz budowanie na ich podstawie opinii, formułowanie i realizacja celów. Dla badacza są one terenem roz poznania interesujących zjawisk i trendów, stanowiącego niejako podstawę działań prognostycznych, profilaktycznych i naprawczych.

Pomimo iż każdy z wymienionych elementów zbioru „orientacji wai tościująccj" jest analizowany w niniejszej publikacji odrębnie, to każdy z nich w kwestii oceny jakości życia jest rozpatrywany (rozumiany) łącznie z pozostałymi.

W badaniach podjęto więc próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie: jakimi wartościami kierują się nauczyciele studiujący w swoim życiu i które z tych wartości mają dla nich priorytetowe znaczenie? Odpowiedzi na tak postawione pytanie uzyskano na podstawie analizy danych, które zamieszczono w tabeli 25.

badania obejmują 21 wartości, jakimi kierują się nauczyciele studiują iy. Miarą oceny każdej z nich jest średnia ocen, jakie zostały postawione przez badanych nauczycieli z wykorzystaniem następującej skali 5-punk Inwcj: niezwykle ważne - 5 punktów, bardzo ważne - 4 punkty, dość waz ne 3 punkty, trochę ważne - 2 punkty, niezbyt ważne - 1 punkt. Liczbę punktów dla każdej z ocen przyjęto arbitralnie. Na podstawie tych średnic h wyróżniono wartości, które są priorytetowe dla nauczycieli studiujących. I >latego podzielono wszystkie wartości (ze względu na rangi) według następującej zasady: nieważne lub trochę ważne, gdy X < 3,405; dość ważne, gdy 3,405 < X < 3,882; bardzo ważne, gdy 3,882 < X < 4,359; niezwykle ważne (priorytetowe), gdy X > 4,359. Porządek wartości oraz ich klasyfikację do l<(maną za pomocą powyższej skali przedstawia tabela 25.

W tabeli symbol N. (i = 1,..., 21) oznacza i-ty element permutacji liczb 1, 2 .... 21, które oznaczają rangi wartości nauczycieli studiujących według następującego wykazu:

1.    szczęść ie rodzinne,

2.    zdrowie,

V posiadani! d Iowy, li, nu rgll Życiowej,

I Życic fc<4' slltilll! ,