skanowanie0004 (112)

dichloroetylen) najprawdopodobniej nie ulega u człowieka dalszym przemianom; podobnie jak DDT jest związkiem silnie lipofilnym, dlatego jego wydalanie z ustroju (prawdopodobnie z żółcią do jelit) jest procesem bardzo wolnym i zatem obie substancje (DDT i DDE) nagromadzają się w tkance tłuszczowej.

Drugi szlak metaboliczny polega na redukcyjnym odchlorowaniu z powstaniem DDD (dichlorodifenylodichloroetanu). Związek ten jest dalej metabolizowany, powstaje wiele związków pośrednich, a końcowym produktem tych przemian jest DDA (dichlorodifenylooctan). Związek ten jest rozpuszczalny w wodzie i łatwo wydala się z moczem.

Przemiany drugiego szlaku metabolicznego zachodzą pod wpływem enzymów mikrosomalnych. Metabolizm mikrosomalny DDT może być stymulowany (ulegać indukcji) pod wpływem typowych induktorów mikrosomalnych, takich jak barbiturany czy wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Właściwości indukcyjne ma również sam DDT w odpowiednio wysokich stężeniach, powodując efekt zwany autoindukcją. Przy wysokich stężeniach ustrojowych DDT układ wątrobowych enzymów mikrosomalnych ulega indukcji prowadzącej do zwiększenia szybkości przemian szlaku II i wydajności przemian do DDA.

10.6.2.3. Toksyczność, objawy zatrucia i ocena narażenia

Nieliczne zatrucia DDT u ludzi notowano wyłącznie jako skutek przypadkowego lub samobójczego wchłonięcia dużej dawki; nie notowano zatruć przewlekłych u robotników narażonych zawodowo, z wyjątkiem objawów podrażnienia oczu, nosa i gardła pod wpływem pyłu DDT. Nie ma dowodów, aby poziomy DDT w tkankach obserwowane u ludzi z populacji generalnej miały jakiekolwiek skutki toksyczne. W doświadczeniach na zwierzętach stwierdzono, że DDT może wykazywać działanie rakotwórcze i mutagenne, dlatego też został zakwalifikowany przez IARC (Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem) do grupy 2B - związków przypuszczalnie rakotwórczych dla łudzi.

Do oceny narażenia zawodowego na DDT stosowano oznaczanie DDA w moczu. Metabolit ten oznacza się metodą chromatografii gazowej przy użyciu detektora wychwytu elektronów, po wstępnej separacji chromatografią kolumnową i estryfikacji (dla zwiększenia lotności na kolumnie).

Narażenie środowiskowe ocenia się zwykle na podstawie oznaczenia całkowitego DDT (DDT + DDE) w tkance tłuszczowej. Dawniej stosowano metodę kolorymetryczną Schechter-Hallera (oznaczanie produktów nitrowania reszt aromatycznych dających reakcję barwną z alkoholanem potasu). Obecnie DDT w tkance tłuszczowej, a także we krwi oznacza się metodami chromatografii gazowej z zastosowaniem detektorów wychwytu elektronów. Interpretacja poziomów tkankowych DDT została opracowana w doświadczeniu na ochotnikach, poddanych wielomiesięcznej ekspozycji

10.6. POUCHLOROWANE POCHODNE ZWIĄZKÓW CYKLICZNYCH 327