201411182927

Pomoc społeczna. Szkic socjologiczny

klientów (dochodowe - gops, brak kryterium - pcpr), typem interwencji socjalnej (ratownictwo — gops, profilaktyka — pcpr), metodami interwencji socjalnej (praca z przypadkiem - gops, metoda środowiskowa - pcpr). Gminna ośrodki pomocy społecznej z założenia realizują model rezydualny pomocy! zakładający krótkotrwałe wsparcie, podczas gdy powiatowe centra pomocy rodzinie reprezentują model instytucjonalny, tzn. profilaktykę, w której kry. j terium pomocy jest potrzeba. Inne jest także pochodzenie klientów; klienci powiatów znajdują się w instytucjach pomocy stacjonarnej, gmin - w środowisku zamieszkania. Doświadczenia pierwszych lat funkcjonowania systemu dowiodły, że powiatowe centra nie przejęły funkcji pomocy rodzimej koncentrując uwagę na placówkach pomocy stacjonarnej i kilku określonych j ustawowo kategoriach klientów: rodzinach zastępczych, niepełnosprawnych, j uchodźcach i wychowankach placówek opiekuńczo-wychowawczych. '

V

Jak wskazuje Halina Lipkę⁵², powołanie powiatowych centrów pomocyj rodzinie stworzyło szansę rozwoju służb społecznych przez upowszechnię® nie na poziomie powiatu metod pracy socjalnej rzadko stosowanych przez I .pracowników gminnych ośrodków pomocy społecznej. Chodzi główniej I o metodę środowiskową i uczestnictwo służb społecznych w kształtowaniu* lokalnej polityki społecznej. Sprzyjała temu lepsza możliwość współpracy* służb społecznych z sektorem pozarządowym przez np. uwzględnienie roli i organizacji pozarządowych w rozwiązywaniu lokalnych problemów spo-1 łecznych oraz możliwość użycia bądź budowy lokalnego kapitału społecz-a nego wokół powiatowych strategii rozwiązywania problemów społecznych.* Ze względu na niematerialny charakter pomocy w powiecie liczono na roz-1 wój pracy socjalnej, szczególnie metody środowiskowej. Tworzenie lokal-1 nych, powiatowych służb obejmujących swym działaniem wszystkie rodzi-1 ny, miało zmniejszać efekt stygmatyzacji jako skutek korzystania z pomocy f społecznej. Zakładano bardziej racjonalne tworzenie i wykorzystanie lokal-1 nej infrastruktury socjalnej. Wymienione atuty nowej organizacji pomocy I społecznej po reformie 1999 r. zostały zaprzepaszczone, zdaniem Lipkę⁵³, ! z powodu braku środków finansowych na realizację zadań, przypadkowy lub 1 upolityczniony dobór kadr oraz przyjęcie koncepcji wzajemnej niezależno® ści gminnych i powiatowych organizacji pomocy społecznej. Brak współpra-1 cy placówek pomocy społecznej dotyczy nie tylko relacji gmina - powiat, ale ( także stosunków powiat - województwo. Brak nadzoru organizacji szczebla i wojewódzkiego w zakresie pomocy społecznej wynika z braku rozwiązań I systemowych, regulujących współpracę z urzędem marszałkowskim i wo- i jewodą, organami nadrzędnymi, kontrolującymi i nadzorującymi realizację I

⁵²    H. Lipkę, Współczesne problemy pomocy społecznej, [w:] D. Piekut-Brodzka (red.), System pomocy i społecznej u progu XXI wieku, Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Warsa- I wa 2002, s. 57-64.

⁵³    Ibidem, s. 57.

40