Pomoc społeczna. Szkic socjologiczny
Ogólna ocena reformy 1999 r. w sferze pomocy społecznej jest. zdanie^ I Ewy Leś56. niejednoznaczna. Do pozytywnych skutków reformy należ* j wprowadzenie nowych świadczeń i usług socjalnych oraz powstanie więg [ między organizacjami obywatelskimi i nowymi instytucjami publicznym] I Powstanie nowych instytucji publicznych na szczeblu lokalnym przyczynili)! się także do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i kapitału społecznego^!
Krytycznie oceniana publiczna pomoc społeczna stała się w latach 2003-! 2004 obiektem kolejnych reform mających na celu ograniczenie kosztów jąd funkcjonowania oraz poprawę efektywności. Głównymi kierunkami reform są;
1. Budowa społeczeństwa opiekuńczego przez szersze wprowadzenie do działań publicznych organizacji pomocy czynnika społecznego, uzupeł-nienie sektora samorządowej pomocy przez organizacje pozarządowej i indywidualnych wolontariuszy (Ustawa o działalności pożytku publicz-j nego i wolontariacie z 2003 r.).
2. Wprowadzenie aktywnej polityki społecznej na rzecz zagrożonych wykluczeniem długotrwałych klientów pomocy społecznej przez próbę ich |! aktywizacji zawodowej (Ustawa o zatrudnieniu socjalnym z 2003 r.).
3. Upodmiotowienie użytkownika pomocy społecznej przez wprowadzenie! zasady podpisywania kontraktu jako warunku koniecznego przyznania a
^ wsparcia materialnego, co ma ułatwić przejście od roli biernego klienta! r do aktywnej partycypacji w procesie pomagania i aktywizacji środowiska ‘ lokalnych.
Celami nowych regulacji jest, jak deklarują przedstawiciele władz resor-1 towych, przebudowa systemu pomocy społecznej, tak aby:
1. Doprowadzić osoby i rodziny otrzymujące pomoc społeczną do życiowe*! go usamodzielnienia.
2. Integrować ze środowiskiem osoby wykluczone społecznie.
3. Zapewnić potrzebującym wsparcie w przezwyciężeniu trudnej sytuacji.! której nie są w stanie samodzielnie pokonać, i umożliwić im życie w god-1 nych warunkach.
4. Stworzyć zabezpieczenie finansowe dla osób pozbawionych dochodów lub I o niskich dochodach, w wieku poprodukcyjnym lub niepełnosprawnyi&fl
5. Udzielić profesjonalnej pomocy rodzinom dotkniętym skutkami patolo® gii społecznych, w tym przemocą w rodzinie.
6. Stworzyć sieć usług socjalnych adekwatnych do potrzeb w tym zakresie57jl
56 E- Leś, Cele i skuteczność reformy administracji publiczny wRPw latach 1999-2001 w dziedzinie ! pomocy społecznej. Analiza jakościowa na przykładne wybranych jednostek samorządu terytorialnegam Synteza z badań, Warszawa 2002, [w;] Pomoc społeczna..,, op.cit., s. 214-219.
” Nowy model polityki społecznej, informacja prasowa, Warszawa, 26 marca 2004, www.mgpips.gov.pl I
42