26

38

podobne zastosowanie i podobną wartość użytkową (np. masło i tłuszcze roślinne, kawa naturalna i zbożowa, futro naturalne i sztuczne etc.).

Omówione dobra gospodarcze, którymi zaspokajamy różnorodne potrzeby mają tę właściwość, że są w swej istocie przedmiotami materialnymi, można je zmierzyć, zważyć, gromadzić. Potrzeby ludzkie zaspokajane są również przy pomocy środków niematerialnych, które określamy mianem usług niematerialnych (np. usługi lekarskie, adwokackie, nauczycielskie, telekomunikacyjne, pocztowe, dostarczanie rozrywek itd.). Ich rola systematycznie wzrasta. Wraz z rozwojem postępu technicznego i kulturalnego pojawiają się nieustannie nowe dobra i usługi, zaspokajające coraz to bardziej zróżnicowane i wyrafinowane potrzeby człowieka.

1.    Wymień potrzeby według hierarchii ich ważności.

2.    Co rozumiesz przez subiektywny i obiektywny charakter potrzeb?

3.    Co to są dobra wolne i gospodarcze?

4.    Przedstaw rodzaje dóbr gospodarczych, uwzględniając różne kryteria klasyfikacyjne.

2.3. Produkcja i czynniki produkcji

Dobra ekonomiczne, służące do zaspokajania potrzeb człowieka, są efektem procesu produkcyjnego.

Produkcja jest to działalność ludzka świadoma i celowa, przystosowująca zasoby i siły przyrody w celu wytworzenia dóbr służących zaspokojeniu potrzeb ludzkich.

Gdy myślimy o materialnych przedmiotach jako o środkach zaspokojenia potrzeb nazywamy je dobrami. Jeśli zaś odbieramy je jako rezultat produkcji mamy do czynienia z produktami.

Produkcja może odbywać się dzięki wykorzystaniu zasobów ekonomicznych. które nazywamy czynnikami produkcji (czynnikami wytwórczymi).

Różnorodność czynników produkcji wpłynęła na potrzebę ich uporządkowania i klasyfikacji. Po raz pierwszy uczynił to w I połowie XIX wieku ekonomista francuski J.B. Say, który' wprowadził trzy' podstawowe makroczynniki, grupujące w sobie różnorodne elementy rzeczowe i fizyczne. Według niego możemy wyróżnić: pracę, kapitał i ziemię. Z kolei ekonomista angielski A. Marshall (przełom X1X'XX w.) tę listę czynników produkcji powiększył o czwarty, tj. organizację.