45 (57)

czas wielkości dla zanurzenia średniego. W wypadku większego przegłębienia odczytane wartości mogą różnić się od rzeczywistych. Wtedy zaleca się stosować dokument zwany krzywymi hydrostatycznymi statku przeziębionego lub wykresem Firnowa.

Wykres taki wykonuje się na podstawie skali Bonjeana oraz linii teoretycznych. Korzystając ze skali Bonjeana wyznacza się objętość podwodnej części kadłuba V oraz współrzędne środka wyporu x_F i z_F dla pełnego zakresu zanurzeń i przegłębień statku. Te same wodnice przenosi się następnie na linie teoretyczne i oblicza się momenty bezwładności pola wodnicy I_B. Obliczone wartości V, Xp, z_f oraz suma z_M - z? + Ib/V przedstawione są na wykresie w funkcji zanurzeń dziobu T_D i rufy Tr (na pionach).

Wykres umożliwia wyznaczenie bez żadnych obliczeń zanurzenia dziobu Tp i rufy Tr na podstawie objętości pod wódzia V i odciętej środka wyporu x_F®. I odwrotnie, znając zanurzenie dziobu i rufy, można wyznaczyć objętość podwodzia i odciętą środka wyporu kadłuba.

Ponieważ linia działania siły wyporu statku musi pokrywać się z linią działania jego ciężaru, odcięta środka masy statku jest w^f przybliżeniu równa odciętej środka wyporu jego kadłuba. A to oznacza, że znając masę statku (równą jego wyporności) i odciętą środka masy statku (równą odciętej środka wyporu) można wyznaczyć zanurzenia dziobu i rufy. Takie zastosowanie czyni omawiany dokument niezwykle przydatnym w planowaniu załadunku, gdyż już po wyznaczeniu masy statku i jej współrzędnych można wyznaczyć zanurzenia dziobu i rufy i ocenić, czy w takim stanie statek może płynąć.

Krzywe hydrostatyczne statku przegłębionego najczęściej wykonane są w omówiony niżej sposób. Prostokątny układ współrzędnych wykresu tworzą: oś rzędnych (pionowa) wyskalowana w jednostkach zanurzenia dziobu Td i oś odciętych (pozioma) wyskalowana w jednostkach zanurzenia rufy T_R. Na polu wyznaczonym współrzędnymi wykresu znajdują się:

-    linie stałych objętości podwodzia V,

-    linie stałych odciętych środka wyporu x_F© mierzonych od owręża,

- linie stałych rzędnych środka wyporu z_F.

Ponadto często naniesione są krzywe stałych wartości rzędnych metacentrum Zj*.

Krzywe hydrostatyczne statku przegłębionego pokazano na rysunku 31, a na rysunku 35 przedstawiono wycinek takich krzywych dla statku B-354.

Rys 31 Krzywe hydrostaty czne statku przegłębionego - wykres Firsowa

Korzystanie z krzywych hydrostatycznych statku przeziębionego

a. Dla znanego zanurzenia dziobu To i rufy Tg:

Na osiach współrzędnych znajduje się wartości Td i Tr; wystawiając z tych miejsc rzędną i odciętą znajduje się punkt ich przecięcia; wartości V, x_F z_M odczytuje się stosując interpolację - sposób postępowania pokazuje rysunek 32a.

67