590

zachodzić zjawisko pokrywania się kontekstów, w jakich mogą wystąpić dwie (lub więcej) jednostki (np. po podstawach czasownikowych mających w wygłosie samogłoskę i wystąpią    pijak, wilec, bitwa).

Intermorfy różnią się między sobą: a) stopniem produktywności, mierzonej liczbą formacji, w których strukturze występują, oraz b) aktywnością morfologiczną, której przejawem jest liczba różnych kontekstów, w jakich dane jednostki występują. Obok segmentów tworzących regularne modele wyrazów potwierdzone licznymi przykładami (-owiec, -ówka, -owisko, -ownia, -owaty, -owny, -owski: wieżowiec, kartkówka, widowisko, lokomotywownia, piegowaty, listowny, synowski) są intermorfy właściwe pojedynczym wyrazom (skąp-ir-adło, kart-el-uszek itp.).

3. PROCEDURA SEGMENTACJI

LEKSEMÓW (TEMATÓW) JĘZYKA POLSKIEGO

3.1. PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA I WARUNKI SEGMENTACJI

Segmentacji na najmniejsze funkcjonalne jednostki morfologiczne podlega morfonologiczna postać leksemu (tematu), tzn. jego podstawowa postać (zob. „Morfonologia”, 1.1.4.).

Analiza wyrazu opiera się na znajomości inwentarza segmentów afiksalnych, który jest stosunkowo niewielki w porównaniu ze słownikiem rdzeni. Procedura segmentacji jest dwukierunkowa: ciąg sufiksalny analizowany jest począwszy od sufiksu najdalej położonego od rdzenia, ciąg prefiksalny analizowany jest analogicznie, począwszy od segmentu najbardziej oddalonego od segmentu rdzennego. Rdzeń, obligatoryjny element każdego leksemu, wydziela się tu jako „reszta” pozostająca po wysegmentowaniu wszystkich elementów fakultatywnych, tj. przedrostków i przyrostków.

Procedura segmentacyjna oparta jest na następujących warunkach morfotak-tycznej podzielności wyrazu:

1.    warunek powtarzalności tożsamych morfonologicznie i funkcjonalnie segmentów afiksalnych w innych (niż analizowane) otoczeniach;

2.    warunek tożsamości dystrybucji segmentów podlegających wydzieleniu;

3.    warunek sylabiczności podstawy (tzn. w charakterze podstawy nie może być wydzielony segment mniejszy od sylaby).

Zgodnie z wymogami procedury leksemem podzielnym jest kotek, ponieważ sufiks -ekp derywujący deminutiva powtarza się np. w piesek. Niepodzielny będzie temat przymiotnika miły, mimo że zawiera segment powtarzalny -ł-(były), a reszta pozostająca po jego wydzieleniu jest sylabą mi-, ponieważ -l-w miły nie spełnia warunku 2. tożsamości dystrybucji z sufiksem -i-, łączącym się z podstawami werbalnymi (mi- nie da się utożsamić z żadną podstawą werbalną). Niepodzielny będzie też temat przymiotnika niemy, ponieważ odcinek pozostający po wysegmentowaniu prefiksu nie- nie spełnia warunku 3. sylabiczności rdzenia (nie-m-y). Z tych samych względów niepodzielny jest temat

590