5 freud 1

5. Antropologia psychologiczna Zygmunt Freud

Zygmunt Freud, Podstawowe pojęcia psychoanalizy¹, tłum. H. Skwieciński, [w:] Filozofia i socjologia XX wieku, cz. 1, Warszawa 1965, s. 156-161, 167, 168-170, 172.

[Struktura osobowości]

Znajomość aparatu psychicznego osiągnęliśmy poprzez badanie indywidualnego rozwoju istoty ludzkiej. Najstarszą z owych psychicznych prowincji bądź instancji nazywamy id. Jego treść stanowi wszystko, co dziedziczne, wrodzone, ustalone konstytucyjnie, przede wszystkim więc popędy wynikające z budowy ciała, znajdujące tutaj swój pierwszy wyraz psychiczny, którego formy nie są nam znane¹⁹.

Pod wpływem otaczającego nas realnego świata zewnętrznego, pewna część id specjalnie się rozwinęła. Warstwa korowa, początkowo wyposażona w narządy percepcji bodźców oraz urządzenia ochraniające przed nimi, rozwinęła się w specjalną organizację, która pośredniczy pomiędzy id i światem zewnętrznym. Tę sferę naszego życia duchowego określamy mianem ego.

Podstawowe charakterystyki ego: Na skutek wytworzonej uprzednio zależności między postrzeżeniem zmysłowym i akcją mięśni ego sprawuje dyspozycję działaniami dowolnymi. Pełni funkcje samoobronne na zewnątrz

przez rozpoznawanie bodźców', gromadzenie o nich doświadczenia (w pamięci), unikanie zbyt silnych bodźców (poprzez ucieczkę), zachowywanie styczności z umiarkowanymi bodźcami (poprzez przystosowanie), a w końcu uczy się zmieniać w- celowy sposób świat zewnętrzny na swoją korzyść (aktywność); na zewnątrz, wobec id - poprzez uzyskanie władzy nad wymogami popędów, decydowanie, czy należy dopuścić do ich zaspokojenia, przenoszenie tego zaspokojenia na dogodny moment i warunki świata zew-nętrznego, lub poprzez zupełne zdławienie podniet popędów. W swoim działaniu kieruje się uwzględnianiem znajdujących się w nim lub nabytych

1

Fragmenty tekstów Abriss der Psychoanalise (1938) oraz Dos Unbehagen in der Kultur (1930).

^IU Ta najstarsza część aparatu psychicznego pozostaje najważniejsza przez cale życie. Od niego zaczęła się praca badawcza psychoanalizy.