18
siednich ziarnach mogą obejmować jedną, dwie lub wszystkie
wymienione własności.
Opierając się na współczesnych poglądach, granica ziarna jest obszarem przejściowym o niewielkiej szerokości (1*2 parametrów sieciowych ) . W obszarze tym poddanym zarówno działaniu jednego jak i drugiego ziarna,atomy zajmują nieprawidłowe położenia. Ta różna orientacja sąsiadujących ziarn oraz energia granic tłumaczą wiele zjawisk występujących w podstawowych procesach technologicznych.
Podwyższona energia granic ziarn jest przy podwyższonych temperaturach powodem występowania ich wędrówek, których skutkiem jest rozrost ziarna. Tłumaczyć to można dążeniem układu do zmniejszenia swej energii swobodnej. Zwiększenie ziarna zmniejsza bowiem ogólną powierzchnię ich granic, a zatem zmniejsza strefę podwyższonej energii.
Zastosowanie obróbki plastycznej na zimno spowodować może podział kryształów na drobniejsze krystality, wywołując jednocześnie zniekształcenie sieci.
Działanie podwyższonej temperatury powoduje w pierwszej fazie regenerację zniekształconej sieci wewnątrz krystalitów, a następnie tworzenie nowych ziarn o prawie doskonałej strukturze wewnętrznej. Regeneracja zniekształconej sieci to zdrowienie odkształconego metalu, a tworzenie się nowych ziarn to rekrystalizacja.
Przez stosowanie badaó rentgenograficznych struktur stwierdzono, że w zakresie temperatur niższych od temperatury początku rekrystalizacji występuje zjawisko tworzenia się równoległych bloków - krystalitów z niewielką jedynie wzajemną różnicą orientacji. Zjawisko to nazwano poligonizacją, wiążąc go jednocześnie z powstawaniem warunków do tworzenia się zarodków rozrostu ziarn podczas rekrystalizacji.
\
2.4* Mechanizm odkształceń p 1 a -s t y c znych
Zdolność do odkształceń trwałych pod wpływem zewnętrznych obciążeń Jest jedną z ważniejszych właściwości metali.
Dla pełniejszego poznania zjawisk zachodzących w ciałach polikrystalicznych przeanalizujmy mechanizm odkształcenia w poje-dyńczym krysztale.
Odkształcenie plastyczne - "trwałe" - w pojedyńczym krysztale zachodzi głównie przez poślizg (przesunięcie jednej części kryształu po drugiej, zachodzące w określonej płaszczyźnie i kierunku krystalograficznym) , lub bliźniakowanie. (Rys. 13) . Zarówno obserwacje makro jak i mikroskopowe potwierdzają zaist nienie poślizgów wzdłuż płaszczyzn i kierunków krystalograficz nych, tworzących pasma poślizgów.
Rys. 13.