Bild2

94 Rozdział 3

—    umiejętność podejmowania trafnych decyzji i przewidywania ich skutków,

—    zdolność przekazywania i odbierania informacji,

—    zdolność podporządkowania i kierowania zachowaniami jednostek, grup i organizacji.

Opinia publiczna i wyborcy oczekują, że instytucje publiczne i osoby pełniące funkcje publiczne będą postępować zgodnie z głoszonymi zasadami i będą działać w interesie ogółu. Zarówno dla społeczeństwa, jak i polityków jest sprawą oczywistą, że za przekroczenie ustawowych obowiązków oraz reguł etycznego postępowania politycy powinni ponosić odpowiedzialność (zob. rozdział 4, pkt. 4.3).

Skuteczny polityk XXI wieku, aby zjednać sobie poparcie społeczne i zdobyć władzę, musi być wytrawnym populistą i retoryki em. Populizm odwołuje się nie do rozsądku, ale do emocji odbiorców, ich tęsknoty do rozwiązywania trudnych problemów w prosty sposób, zgodnie z ich oczekiwaniami. Najczęściej opiera się na stereotypie prostego, biednego i pokrzywdzonego człowieka, ujmowaniu ludu, jako wyzyskiwanej ekonomicznie oraz uciskanej politycznie zbiorowości i przeciwstawianiu jej istniejącej władzy, głoszeniu zasady wyższości wspólnej mądrości życiowej zwykłych ludzi nad wszelkimi rozważaniami teoretycznymi¹.

Z kolei retoryka już w starożytności odgrywała olbrzymią rolę w życiu publicznym. Za jej ojca uchodzi Isokrates, a rozwijali ją m.in.: sofiści — Arystoteles, Gorgiasz w Grecji, a w Rzymie — Cyceron, Kwintylian i Tacyt. Kładli oni nacisk na perswazyjną umiejętność przekonywania i główne czynniki wypowiedzi retorycznej: dydaktyczne, estetyczne i emocjonalne². Retoryka straciła znaczenie w XEX wieku, które dziś próbuje się jej przywrócić. Każda osoba, chcąc profesjonalnie zajmować się polityką, powinna posiąść sztukę pięknego, logicznego mówienia oraz umiejętność wyrażania uczuć. Polityk musi wiedzieć, jak przemawiać, aby być słuchanym, zrozumianym i zapamiętanym, powinien być także biegły w prowadzeniu dyskusji i debat politycznych oraz posiąść sztukę radzenia sobie z trudnymi pytaniami.

W uprawianiu polityki przydatna jest także erystyka, czyli sztuka prowadzenia sporów, dyskusji, umiejętność takiego argumentowania by dowieść słuszności głoszonego poglądu przekonać oponenta i skutecznie odeprzeć lub obalić jego pogląd (tezę)³.

Polityk XXI wieku jest także osobą medialną, dlatego też oprócz doskonale opanowanej komunikacji werbalnej i niewerbalnej (w szczególności body language, tj. mowy ciała), powinien znać nowoczesne systemy dowartościowania odbiorcy. Natomiast poprzez profesjonalny wygląd oraz różnego typu zabiegi marketingowe powinien wykreować sobie wiarygodny wizerunek.

Na image składa się wygląd zewnętrzny, zachowanie właściwe dla wykonywanego zawodu i pracy, sposób porozumiewania się oraz posiadany system wartości.

W związku z powyższym, wizerunek liderów politycznych można podzielić na:

-    Iwizerunek stylistyczny — jest ściśle związany z zachowaniem kandydata: manierami, osobowością, cechami charakteru,

-    wizerunek polityczny — składają się na niego formalne możliwości i zdolności liderów, poglądy polityczne i kreowanie swojej wizji społeczno-politycznej⁴.

Coraz częściej wyborcy podejmują decyzje na podstawie stylistycznej oprawy kandydata, nie opierając się na programie politycznym. W Polsce jest to także skutek zbyt dużego podobieństwa platform programowych w wielu kwestiach społeczno-gospodarczych. „Wyborców, którzy zwracają wiele uwagi na indywidualne, osobowe cechy kandydatów politycznych, nie powinno się z zasady określać mianem irracjonalnych (...). Zachowania te bardzo często należy raczej oceniać jako pierwotną (wstępną) formę rozpoznania i szacowania indywidualnych lub grupowych zysków politycznych z tytułu ostatecznego wyboru określonego kandydata”⁵.

1

   Słownik języka polskiego PWN, Warszawa 2007, t. 2, s. 417.

2

   Retoryka, zobacz na: Ibidem.

3

   Nowa encyklopedia..., op. cit., t. 2, s. 265; zob. szerzej: A. Schopenhauer, Erystyka, czyli sztuka prowadzenia sporów, Warszawa 1993.

4

   R. Wiszniowski, Marketing wyborczy..., op. cit., s. 82—83.

5

   B.I. Page, Elekcje i społeczne wybory: Teoria a stan badań empirycznych, [w:] Elity. Demokracja. Wybory, wybór i opracowanie J. Szczupaczyński, Warszawa 1993, s. 158.