48 49 [Rozdzielczo�� Pulpitu]

fftl

■    iwwijwttk umiejętniej podejmowania decyzji orJ problemów, i szczególnie umiejętności różnicowania j^>¥—i rytywnejto, i mc ncgaiswtłcgo stylu życia,

■    iwwijiwic / grupami społecznymi związków o charak, Nj Iwipoiaz kszlnlłowiinie poczucia odpowiedzialności K. I Icc/iti), do której człowiek należy,

v,

-    kształtowanie właściwych wiórów do naśladowania,

-    działania na rzecz wzbogacania środowiska rodzinnego •-

tego, w len sposób, by poprawić jakość życia w*, flfi e/lonków i stworzyć im warunki do zachowania zdrowia

-    kształtowanie przepisów prawnych i norm współżycia spo|_c \

ki sposób, aby odpowiadały one oczekiwaniom i polrzchorjNi* ści, dla której są tworzone, oraz wspierały pozytywne styi^^ siodków odurzających),    ¹ \

• umożliwienie wczesnego aizpoznawania i diagnozowania zaa by umożliwić opracowanie skutecznych strategii przeciwdziała^^ giom społecznym.    ^1,1

Celem działań profilaktycznych (w tym również tych, które są _r ic w ramach przeciwdziałania uzależnieniom) jest powstrzynyy^S} ignuticzanic zachowań niekorzystnych społecznie, zwiększanie z^¹¹¹' lą lodcjmowania konstruktywnych decyzji, usuwanie lub ograniczanie tych zagrożeń zwiększających ryzyko powstawania zachowań niekoJ^' i także podnoszenie poziomu zdolności do obrony przed różnego roA >mianti zewnętrznymi. Profilaktyka jest zatem działaniem skomp?^ tym, ukierunkowanym nie tylko na zmianę mentalności osób, wobec ki¹ est realizowana, ale także jest działaniem zmierzającym do zmiany jJ’.'¹-xh przepisów, wartości i norm systemu społecznego,    ^lc|

Działania profilaktyczne można różnicować ze względu na wiele U j riów. Obecnie najczęściej spoty kany jest podział uwzględniający zasięg dzialywań oraz odbiorców Zgodnie z tymi kryteriami profilaktykę uzależni I dzieli się na:

•    Pierwszorzędową, która jest adresowana do ogółu społeczeństwa. W ramy I lego poziomu profilaktyki wyraźnie akcentuje się budowanie i rozwijanie^. I Dorodnych umiejętności społecznych, gdyż deficyty w tym zakresie ^ I wszechnic spotykane w populacji osób podejmujących próby z substancja i psychoaktywnymi

•    Drugorzędową, skoncentrowaną na osobach z tzw. grup podwyższonej ryzyka, u których prawdopodobieństwo wystąpienia zachowań niej rzystnych społecznie jest wysokie. Celem tej profilaktyki jest identyfiko-wanie tych osób oraz udzielenie im pomocy niezbędnej do zredukowani tegoiyzyka.

•    Trzeciorzędowi! kierowaną do osób, które mają już problemy ze sobą I uzależnieni) i poszukuj:) pomocy. Głównym zadaniem oddziaływań profilaktycznych o charakterze trzeciorzędowym jest zapobieganie rozwojowi procesu uzależnienia jednostki oraz umożliwienie jej powrotu do społeczeństw ,i

Działania profilaktyczne adresowane do dzieci i młodzieży można realizować na przykład w formie:

•    Oświaty zdrowotnej (model tradycyjny), które) celem jest przekazywanie informacji o zachowaniach niekorzystnych i ich konsekwencjach dla jednostki i społeczeństwa. Metody działań wykorzystywane w tym modelu to: prelekcje, pogadanki, filmy edukacyjne, plakaty, ulotki informacyjne. Jest to model najstarszy i zarazem najmniej skuteczny, realizowany poprzez przekaz informacji o zachowaniach patologicznych, ich wpływie na jednostkę i społeczeństwo, podawanie danych statystycznych, eksponowanie szczególnie tragicznych skutków zachowań dewiacyjnych, prelekcje osób, które osobiście doświadczyły tych zachowań (np. relacje trzeźwych alkoholików).

•    Edukacji humanistycznej ukierunkowanej na wspomaganie prawidłowego rozwoju osobowości, a szczególnie takich jej składników, których związek z wystąpieniem zachowań patologicznych został potwierdzony badaniami. Ze składnikami tymi związane są najczęściej takie zmienne, jak: poczucie własnej wartości, umiejętność rozpoznawania i wyrażania swoich uczuć, umiejętność radzenia sobie ze stresem, racjonalne podejmowanie decyzji itp. Model ten jest realizowany poprzez zajęcia integrujące, dyskusje, gry i zabawy rozwijające i wzmacniające te składniki osobowości, które mogą stać się przyczyną pojawienia się zachowań dewiacyjnych.

•    Edukacji społecznej skoncentrowanej na kształtowaniu i rozwijaniu umiejętności psychologicznych i społecznych (kompetencji społecznych). Różni autorzy podają rozmaite zestawy niezbędnych dla każdego człowieka umiejętności psychologicznych.

Są to następujące umiejętności:

-    automotywacja,

-    panowanie nad emocjami oraz regulowanie nastroju,

-    empatia,

-    wytrwałość w dążeniu do celu,

-    optymistyczne podejście do przyszłości,

-    asertywność (umiejętność bycia sobą, przeciwstawianie się presji społecznej, mówienie „nie"),

-    komunikowania się z innymi,

-    rozwiązywanie konfliktów.

Ten model oddziaływań jest uważany za jeden z bardziej skutecznych, gdyż pozwala młodym ludziom zdobyć umiejętności, które stwarzają możliwości zaspokajania potrzeb bez uciekania się do zachowań niepożądanych ze społecznego i osobistego punktu widzenia.