lub po zlogarytmowaniu
Oczywiście średniej nie można obliczyć, gdy występują wartości ujemne lub równe zeru.
4.Średnia harmoniczna.
W. doświadczeniach uwzględniających np. przeciętną długość czasu trwania eksperymentu średnia arytmetyczna nie zawsze ma zastosowanie. Obliczenie przy użyciu średniej arytmetycznej np. średniego czasu życia zwierząt biorących udział w doświadczeniu, w którym część przeżyła eksperyment, jest bliżej nie określony. Wówczas to do obliczeń stosuje się średnią harmoniczną, obliczoną ze wzoru:
Jest to iloraz liczebności próby (n) przez sumę odwrotności danych liczbowych.
WSKAŹNIKI ROZPROSZENIA
Wskaźniki rozproszenia charakteryzują ułożenie obserwowanych wartości (liczb) wokół wartości centralnej, tzn. jak dalece odchylają się od .r.
1. Najprostszą miarą rozproszenia jest rozstęp R. równy różnicy miedzy największą i najmniejszą wartością obserwacji:
2. Miarą rozproszenia (rozrzutu) wartości indywidualnych wokół średniej próby jest odchylenie standardowe s i wariancja s~. Do zrozumienia rozproszenia posłużą nam dwa zbiory liczbowe: a) 3,4,5 i b)4,4.4
W obu zbiorach średnia jest ta sama i wynosi 4, jednak liczby w zbiorze a), jak to widać, są bardziej rozproszone wokół średniej (tzn. bardziej oddalone od x) niż liczby drugiego zbioru (brak odchylenia). Miara zmienności w próbie, tj. miarą odchyleń wyników od średniej .t jest wariancja - s~ lub odchylenie standardowe - s. a dla populacji - <r lub a.