CCF20081102050

znaczenia denotacyjnego jest względnie stały niezależnie od konotacji czy kontold stu. Natomiast poszczególnym aktom niewerbalnym brak takiej ustalonej język oj wo stabilności - brak spójnego rdzenia znaczeniowego. Te same zachowania stosowane w powiązaniu w całkiem odmiennymi, czasami przeciwstawnymi znaczeniami, znaczenia te zaś są zakorzenione w kontekście, w którym pojawia ,sk zachowanie. Na przykład zależnie od drobnej różnicy kontekstu wskazanie dr może oznaczać „szczęśliwej drogi!” lub „precz z mojego gabinetu!” Z wyjątkiem5 emblematów żaden drobny ruch nie ma znaczenia sam w sobie. Z tego i innyo powodów uczeni mają niewiele zaufania do koncepcji zachowań niewerbalnyoll typu język ciała (Burgoon, Saine, 1978). Kontekstowa właściwość zachowa niewerbalnego zostanie przedstawiona dokładniej w następnym podrozdział* poświęconym interpretacji zachowań niewerbalnych.

Po piąte, konkretne zachowania niewerbalne są wytwarzane zawsze jako c/yM] szerszego wzorca - wraz z innymi zachowaniami tego typu - czyli są z mml zintegrowane. Oznacza to, że zazwyczaj wytwarzamy zachowania niewerbalne współwystępujących zbiorach i skoordynowanych sekwencjach, a nie w posiał pojedynczych, izolowanych aktów. Na przykład typowy uśmiech może obejmować poza wygięciem w górę ust, zmarszczenie skóry skroni, ruchy policzków il|i Śmiechowi może towarzyszyć ruch całego ciała obejmujący zmiany jego pozyfl i chwilowe przerwy w kontakcie wzrokowym. Chociaż słowa W naszych wypowie dziach są także zgodne z wzorami kombinacji przepisanymi regułami syntaktykli jesteśmy w stanie wybrać i wypowiedzieć dowolne pojedyncze słowo lub wyrażeni* werbalne niezależne od innych słów. Możemy dobierać segmenty językowe uwzględnienia w naszej wypowiedzi. Ale trudno byłoby nam selekcjonować mięknij do wytworzenia tylko „uśmiechu wargami”. Mimo usilnych starań nasze mięknij policzków, nosa, szczęk i podbródka, a może i oczu, prawdopodobnie włączylyli) się do akcji. Wszystkie te różnice zachowania niewerbalnego i werbalnego nii|j| ważne konsekwencje dla interpretacji zachowania niewerbalnego partnera interakiM

Funkcje interpretacyjne zachowań niewerbalnych

Jak powiedziano we wstępnym omówieniu tego rozdziału, zachowanie niewerbalni można analizować zarówno w kategoriach jego ekspresyjnej, jak interpretacyjnej mi podczas interakcji w diadzie. Poprzedni podrozdział traktował o funkcjonowaniu nl| werbalnym z perspektywy jego aktora. W tej chwili przechodzimy do procesów inni pretacyjnych, do analizy tego ważnego tematu z perspektywy obserwatora. Znajda l tu punkty poświęcone mocnym przekazom niewerbalnym, przeciekowi niewoli)# nemu, oznakom oszukiwania i kotekstualnej interpretacji zachowań niewerbalnych

Mocne przekazy niewerbalne

Nasze interpretacje zachowań niewerbalnych są niewątpliwie kluczową a cią procesu komunikacji interpersonalnej. Na podstawie analizy rezultatów dwl dziestu czterech studiów porównujących zachowanie werbalne i niewcrbulf

1'lillpoll ustalił, że interakcja werbalna była skojarzona tylko z 31% wywoływa-ii i li imczeń, interakcja niewerbalna natomiast, występująca osobno i w połączeni! t werbalną, była odpowiedzialna za pozostałe 69% (Burgoon, 1985). Aspekt iWtluiwy wypowiedzi innych może dostarczyć nam bardzo precyzyjnych infor-llilijl I rozróżnień nieosiągalnych przez obserwację tylko zachowania niewerbal-n i " lii ostatnie jednak wnosi większy wkład, jeśli chodzi o niektóre funkcje |ll*M|tn'!iicyjne. Trzy z nich odnoszą się do reaktywności, relacji dominacji l I iplrąi uczuć.

Interpretacja reaktywności. „Interpretacja reaktywności” odnosi się do |uk odczuwamy zaangażowanie partnera interakcji - do jakiego stopnia |llll|n| osoba słucha i uczestniczy w wymianie. Skąd wiesz, czy ktoś słucha rt|'» ,| ni, lego, co mówisz - słucha wykorzystując całe swoje możliwości w tym

Bul........ Wielu wskaźników dostarcza twoja własna funkcja słuchania. Na

Mtldiitl jeśli twój partner konwersacji zadaje ukierunkowane pytanie, które Jh/ni'11'iilo uważnego wysłuchania tego, co wcześniej mówiłeś, to wiesz, że wiście byłeś słuchany, lub jeśli partner parafrazuje to, co przed chwilą iMtlisl/ialeś, albo prosi o doprecyzowanie lub powtórzenie czegoś, co wyraziłeś

Ellmnloliile, to wiesz, że jego uwaga osiągnęła pewien poziom. Na pewno liczne lun rozumiem” i inne werbalne wskazówki i potwierdzenia (lub ich brak) Mllilt lilitją nasze poczucie, że jesteśmy słuchani, częściej jednak bardziej precy-f i ||||i Interpretujemy to, jak dobrze nas ktoś słucha, na podstawie obserwacji jego BtilmiMiiiia niewerbalnego.

ii Iłowania zwane przekazem zwrotnym (backchanneling) (Duncan, 1975) są Mliii niklem nieprzerwanego słuchania przez odbiorcę. Mogą one obejmować Milki" mile głową, kontakt wzrokowy, oznaki wokalne, skłanianie się ku mówią-Ihihi |u/ybliż.anie się, sposób ułożenia barków i głowy, napiętą postawę ciała Bi i uil.de różnią się skłonnością do dostarczania takich przekazów, gdy siu wImI i h także zapotrzebowaniem na nie, gdy mówią. Pewien mój znajomy lnu * I n i w ii I stałego kontaktu wzrokowego w każdych okolicznościach, gdy mówił B»||li ilin lial. Pewnego razu miałem nieszczęście siedzieć na tylnym siedzeniu | i i " iiiinochodzie, a on bez przerwy gawędził, oglądając się co chwilę w moją Bil* kiedy pędziliśmy wąską, krętą drogą wiejską. Pomimo moich coraz BtyP li | desperackich „mhm”, „racja” i „taa” on zdawał się potrzebować nade Iftfiill M litkiej oznaki reaktywności, której dostarczyć mógł tylko kontakt wzro-IH# i o' mną.

lu n /ej niż mój przyjaciel, większość z nas zadowala się obserwowa-il« i¹ Ink li li niewerbalnych oznak reaktywności, na jakie pozwala sytuacja. I il la Inlerprclacje reaktywności drugiej osoby odnoszą się nie tylko do satyr *n diii linnia, ale i do tego, czy jest ona zainteresowana kontynuowaniem Kl mli |l I i /y w ogóle rozpoczyna konwersację. Rzadko potrzebujemy o tym li ponieważ zazwyczaj możemy to całkiem trafnie wywnioskować ze fetyMl' ¹ "I ' orientacji głowy, postawy i ruchów ciała oraz brzmienia głosu

łioi łi«Mi it