CCF20090513024

kowym ważniakiern, swoim mechanikiem samochodowym, ale nie możesz uciec od swojej rodziny, każdej nocy musisz wracać do domu. Rodzina z chronicznie zhi komunikacją staje się szybkowarem pod wysokim ciśnieniem. Każdy z jej członków jest podatny na emocjonalne wyniszczenie. Zwłaszcza dzieci mogą doznać wielu fizycznych i psychologicznych urazów.

Rodziny wpadają w kłopoty, gdy ich członkom nie wolno uzewnętrznić pewnych uczuć, potrzeb lub wiedzy. Reguł określających, o co można prosić, o czym rozmawiać lub co może być zauważane, uczymy się od rodziców. Stają się one nieświadomymi hamulcami, które uniemożliwiają nam dzielenie się ważnymi elementami naszego doświadczenia. Oto przykłady szkodliwych reguł, które zaburzają komunikację w rodzinie. W myśl tych reguł nie należy:

1)    prosić o pomoc,

2)    rozmawiać o swoich nadziejach i marzeniach,

3)    złościć się na rodziców,

4)    szukać uznania i spodziewać się dostrzeżenia swojej pracy,

5)    prosić o emocjonalne wsparcie,

6)    pokazywać, że zostałeś zraniony,

7)    okazywać emocjonalnego bólu,

8)    rozmawiać o swoich potrzebach i odczuciach seksualnych,

9)    zauważać lub komentować nieporozumienia lub problemy,

10)    wyrażać braku zgody lub ujawniać istnienia konfliktów,

11)    bezpośrednio wyrażać złości (jeżeli nie możesz udowodnić, że druga osoba jest okropna, wstrętna),

12)    okazywać strachu,

13)    wyrażać mieszanych uczuć, zastrzeżeń, niepewności,

14)    okazywać przywiązania,

15)    prosić o uwagę.

Oprócz tych podstawowych reguł w rodzinach mogą występować specyficzne icgulacjc ograniczające spostrzeganie. Decydują one o tym, co może, a co nie może być dostrzegane i omawiane. Te reguły są szczególnie surowe w odniesieniu do dzieci, które nie nauczyły się jeszcze blokowania swojej świadomości. Oto przykłady takich zasad rodzinnych:

1)    nie zauważaj, że tata jest pijany i niesprawny,

2)    nie zauważaj, że przy obiedzie panuje atmosfera wrogości,

3)    nie lamentuj i nie rozmawiaj o śmierci babci,

4)    nie mów o swoim strachu przed inwazją Marsjan,

5)    nie proś o przytulenie lub dodanie ci otuchy,

6)    nie zauważaj romansu mamy.

Musisz przestrzegać takich reguł, aby przetrwać w rodzinie. Są one tworzone i ciągle wzmacniane przez strach przed odrzuceniem. Jeśli ojciec reagował złością na twój strach, to szybko nauczyłeś się, że nie powinno się wyrażać lęku. Zostałeś uwarunkowany w taki sposób w dzieciństwie, że oczekujesz, iż zostaniesz skrzywdzony, jeśli zaczniesz mówić o swych lękach. Być może zasada ta wypadła ci zc świadomości i stała się ukrytym czynnikiem wpływającym nu twoje

42G

działanie. Jako człowiek dorosły możesz czuć się źle ze strachem i złościć się na swoje dzieci za wyrażanie go. Tę zasadę może również zaakceptować twój małżonek, ponieważ łączy się ona z wzajemnymi korzyściami: ,,Ja nie pokażę swojego strachu, jeśli nie będę musiał(a) mieć do czynienia z twoim”.

U większości ludzi te silne reguły ograniczające ich ekspresję są zupełnie nieświadome. Poproszeni w trakcie wizyty u terapeuty rodzinnego o wyrażenie swego cierpienia, strachu lub potrzeby wsparcia, czują się dziwnie sparaliżowani. Wydaje im się to bardzo niebezpieczne, ale nie wiedzą, dlaczego. Poczucie zagrożenia wywodzi się oczywiście stąd, że bardzo dawno temu zostali uwarunkowani, kiedy rodzice odrzucali icli za mówienie tego, co czuli, czego potrzebowali lub co zaobserwowali.

Zaburzenia w komunikacji rodzinnej

Zasady ograniczające ekspresję w rodzinie są przyczyną czterech podstawowych rodzajów zaburzeń komunikacji. Mając ograniczoną ekspresję bezpośrednią musisz zaprzeczać, pomijać, przemieszczać lub wysyłać wewnętrznie sprzeczne komunikaty dotyczące pewnych sfer twego doświadczenia.

Zaprzeczanie

Ludzie mają tendencję do zaprzeczania temu, co boją się wyrazić. Możesz zaprzeczać swoim potrzebom i uczuciom w sposób jawny lub ukryty. Jawne zaprzeczenie łączy się z takimi wypowiedziami, jak: „Nie obchodzi mnie to”, „Nie ma sprawy", „Rób co chcesz”, „Czuję się świetnie”, „A kto tu jest zły?”, „A kto tu jest zdenerwowany?”, „Nic od ciebie nic potrzebuję”. Ukryte zaprzeczenia jest trudniej rozpoznać, ale często towarzyszy im wzruszanie ramionami, garbienie się, jednostajne mówienie, unikanie kontaktu. Komunikują one: „To nie ma znaczenia, ja nic nie czuję”.

Pomijanie

Pomijanie oznacza opuszczanie części komunikatu, zwłaszcza tych części, które bezpośrednio wyrażają twoje potrzeby i to, co sobie uświadamiasz. Zamiast powiedzieć „Chciałbym pójść na film”, możesz złapać się na tym, żc mówisz „Pewnie wieczorem w telewizji znów nędzny program?”. Pomijając, musisz wszystko mówić okrężnym sposobem. Takie wypowiedzi nic określają kto, co, gdzie luli kiedy. Oto kilka typowych przykładów:

•    „Było trochę samotnie" (znaczenie: „Brakowało mi ciebie, kiedy przez trzy wieczory w tygodniu byłaś na wykładach, i main nadzieję, że w następnym kwartale będziesz miała mniej wieczornych zajęć”).

•    „Otworzyli nową francuską restaurację na naszej ulicy" {znaczenie: „Zjedzmy dziś kolację poza domem”).

•    „Do licha, gwinty są złamane, nigdy lego nie naprawię” (znaczenie: „Okaż. mi trochę sympatii i przynieś mi filiżankę kawy").

427