CCF20091001012 tif

torską i wydawniczą w Ameryce i Japoni (Ko-rżybski, 1921, 1933, 1951).

Propozycją terminologiczna: słowo „semiotyka” oznacza naukę o znakach, a słowo „semantyka” jeden z działów semiotyki

Ten> rzut oka na trzy słowa: „semiotyka”, „semiologia” i. „semantyka”, na to, jak je rozumiano, w jakich znaczeniach ‘ używano, pozwala uchwycić głńwne tendencje. A więc: w pierwszych trzech dziesięcioleciach obecnego stulecia, może nićco dłużej, wyrazy „semiotyka”, „semiologia” 'i „semantyka” występowały przeważnie jako mniej więcej równoznaczne nazwy nauki o znakach; w okresie tym, skrótowo mówiąc, zachowywały się tak, jak podane dła przykładu słowa ' „butelka” — „flaszka”. Na terenie amerykańskim posługiwano ;się raczej rzeczownikiem „semiotyka” niż pozostałymi dwoma; w sferze wpływów kierunku zwanego strukturalizmem językoznawczym, zwłaszcza w językach romańskich, z francuskim na czele, królowało słowo „semiologia”. Ale chyba żadne z nich nie było w owym czasie tak często używune jak wyraz „semantyka”, zwłaszcza wśród filozofów. Również w Polsce mówiono, a raczej pisano wtedy „semantyka”, nie zaś „semiotyka”. Jednakże wszystkie trzy wyrazy nie należały do często używanych, nawet w językach dziedzin zajmujących się znakami.

Pod koniec lat trzydziestych słowo „semantyka” zaczyna coraz częściej występować w węższym znaczeniu, głównie jako nazwa, jednego z działów semiotyki, natomiast zanika stopniowo jego użycie jako równoznacznika czy bliskoznacznika dwóch innych nazw' całej nauki o znakach, mianowicie słów „semiotyka” i' „semiologia”. Te ostatnie zaś nadal występują równolegle i nadal przeważnie rozumie'się je w ten sam sposób. Nie przyjęły się bowiem projekty nadania im różnych znaczeń. Nie przyjęły się zapewne dlatego, że było zbyt wiele rozbieżnych propozycji. A zatem słowa „semiotyka” i „semiologia” nadal zachowują się jak wyrazy „butelka” i „flaszka”, natomiast stosunek 'rzeczownika „semantyka” do rzeczownika „semiotyka” czy „semiologia” można by porównać do stosunku między słowami „Wielkopolska” i „Polska”: we wszystkich trzech wypadkach, to jest „semantyka” — „semiotyka”, -„semantyka” — „semiologia” i „Wielkopolska” — „Polska”, różnicy brzmienia i wyglądu słów towarzyszy różnica ich znaczeń; we wszystkich też trzech wypadkach pierwszy człon każdej pary oznacza część, a drugi całość, nie przyjęły się bowiem propozycje, aby semantykę uznać za przypadek szczególny semiotyki, a nie za jej dział.

Ciągle jednak, aż do przełomu lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, występowanie słów ^semiotyka”, „semiologia” i „semantyka” jest bez porównania rzadsze niż dzisiaj. Dopiero jakieś ćwierć wieku ternu nastąpił gwałtowny rozwój semiotyki, a wraz z nim niepomiernie wzrosła ■ częstotliwość używania wszystkich tych terminów.

Obecnie utrzymuje się taki oto stan rzeczy: rzeczowniki „semiotyka” i „semiologia” przeważnie służą jako równoznaczne nazwy nauki

0    znakach, a wyraz „semantyka” — jako nazwa działu semiotyki zajmującego się znaczeniem znaków, oznaczaniem i prawdziwością.

1    nadal w krajach romańskich, zwłaszcza we Praneji, znacznie częściej spotyka się Słowo „semiologia” niż słowo „semiotyka”. Ta tendencja terminologiczna przedostaje się też do Wielkiej Brytaniń Natomiast w Stanach Zjed-

27