CCF20120104006

202

203

Innymi słowy, formalnogramatyczny (tzn. dot. :zr-cy gramatycznej formy całej wypowiedzi i jej podstawowa składników) opis składniowy polszczyzny ukazuje języ-zasady wewnętrznej organizacji głównych podstawo.-. — typów wypowiedzeń ze względu na to, jak i z czego są z:. dowane. Składnia formalna określa wymaganą fm—e gramatyczną (fleksyjną) poszczególnych składników so* i wyrażeń) - ze względu na pełnioną przez nie funkcję stos? dniową oraz na rodzaj związków i relacji składniowy— między nimi.

Żeby wypełnić tak określone zadania, skłao' = wypracowała pewne pojęcia i terminy, a także pewne spos:-by (procedury naukowe) analizy i syntezy konstrukcji tekowych. Przedstawimy dalej, bo będą nam one potrzebne » opisie składni polskich wypowiedzeń - istniejących już * tekstach lub takich, które można poprawnie utworzyć.

Chcemy jeszcze tylko zwrócić uwagę na to, że rs- ] jomość zasad budowania wypowiedzi i wiedza o różn r-możliwościach polskiej składni przydatna jest każdemu I chce pięknie mówić po polsku, czyli w sposób poprawny i Decyzyjny, a równocześnie urozmaicony i estetyczny wyraża: swoje myśli. Jest to też wiedza i umiejętność niezbędna ca każdego, kogo interesuje literatura i kultura polska, kto zrozumieć, jak Polacy wyrażają swoje myśli, i dlaczego rai właśnie to czynią. Dopiero znając podstawowe typy stru*z_' składniowych i ich własności w języku polskim, łatwie zastrzeżemy i ocenimy charakterystyczne cechy składn nych tekstów-artystycznych, użytkowych, potocznych.

-    ⁼odstawowe jednostki i terminy składni

2.1. Składnik syntaktyczny, związki składniowe i syntaktyczne funkcje wyrażeń

Jednym z podstawowych pojęć składni jest pojęcie > adnika syntaktycznego - najmniejszej jednostki skła-

-    : vej, „cegiełek”, z jakich zbudowana jest wypowiedź. Wypowiedź - to ogólne (także potoczne) określenie

ezoego tekstu wypowiedzianego (lub zapisanego) w jakimś :.ku - niezależnie od jego treści, a także od formy czy esei jego składników w języku polskim. Wypowiedź może r c <rótka lub długa, może to być jedno słowo, jakiś okrzyk nawet “mruknięcie" (np. mhm ) albo cały utwór lub ursmówienie, składające się z wielu mniejszych całostek iswet intuicyjnie wyróżnianych w tekście - wypowiedzeń zrabowanych w pewien sposób z samodzielnych wyrazów -z wyrażeń. Te wyrazy lub wyrażenia przywoływane “z pa-meci” i traktowane jak pojedyncze znaki to najmniejsze ele-■renty wypowiedzeń. Mają one określoną formę fleksyjną, i —aganą przez zasady składni jakiegoś języka - zatem sta-icwią bezpośrednie składniki syntaktyczne każdej kon-—_*cji wyrazowej.

Konstrukcją składniową nazywa się w gramatyce szde wyrażenie zbudowane z podstawowych składników z-raktycznych, połączonych z sobą według pewnych reguł >sdniowych. Składniki te łączą się w pewien rodzaj ściślej-zr.ch związków syntaktycznych, w których każdy składnik na oewną funkcję składniową. Właśnie ze względu na ilość, r—n ę i funkcję składników oraz ze względu na charakter r. ązku, jaki je łączy, składnia języka polskiego określa TYPY sawowych konstrukcji składniowych, tzn. poprawnych i zdań i wypowiedzeń niezdaniowych o różnej postaci.