k7ZTj W>711‘kały zasadr zarządzania przedsiębiorstwem w czasie jego istnie-nła. Jednak kryzys, nawet bardzo głęboki, grożący dalszemu istnieniu przedsiębiorstwa, może być spowodowany nie przyczynami ekonomicznymi, lecz wydarzeniami całkiem innej natury:
— działaniem żywiołów (powódź, trzęsienia ziemi, trąby powietrza itd.),
— wystąpieniem katastrof przemysłowych,
— wybuchu wojny lub niepokojów społecznych (np. strajków pracowniczych),
— działaniami o charakterze terorystycznym.
Choć postępowanie przedsiębiorstwa w wymienionych sytuacjach musi być inne, niż w sytuacji kryzysu spowodowanego przyczynami ekonomicznymi, jednak specyficzne postępowanie jego zarządu i komórek organizacyjnych też określa się zarządzaniem w sytuacji kryzysowej13.
Przyczyny powstania powyższych sytuacji kryzysowych leżą najczęściej poza przedsiębiorstwem i Jest ono z reguły zaskakiwane ich wystąpieniem, jednak, zwłaszcza w przypadku katastrof przemysłowych, działania żywiołów oraz wybuchu wojen lub niepokojów społecznych, mogą wcześniej wystąpić mocniejsze lub słabsze sygnały o możliwościach ich wystąpienia. Słuszna jest konkluzja, że „Wielkie katastrofy nie są wynikiem interwencji „ślepego losu" w przebieg racjonalnie zaprojektoanych procesów. Mają swoją własną logikę, która z wyjątkową precyzją przekształca się w ciąg tragicznych zdarzeń. Zalążkiem, czy — jak kto woli — zapalnikiem, jest najczęściej błąd, na który z narastającą siłą nakładają się niedostatki systemów automatycznego sterowania I kontroli, zabezpieczeń, niedrożność kanałów informacyjno-decyzyj-nych itd"1*. I jeszcze warto dodać, że:”Każda sytuacja kryzysowa ma szerszy kontekst. Jest zwykle elementem reakcji łańcuchowej wywołanej innymi sytuacjami kryzysowymi”17.
Wskazuje się pięć etapów zarządzania w sytuacji kryzysowych, spowodowanych czynnikami nie ekonomicznymi18:
— wykrywanie sygnałów,
— przygotowanie i działania prewencyjne,
~ ograniczanie szkód.
■-1. Mitroff, Ch. M. Pcarson. Zarządzanie sytuacją kryzysową, Bisincss Press. Warszawal998. ś. Malczewski, Zarządzanie produkcją, [w:) Zarządzanie. Teoria i praktyka, redakcja naukowa: A. K. Koźmiński, W. Piotrowski, wyd. cyc, s. 210.
JŁI. Miiroir, Ch. M. Pcarson, op.ciL, s. 22.
^____