DSC
43 resize

ZWIĄZEK NAUCZANIA Z WYCHOWANIEM

Nauczanie i wychowanie to dwa podstawowe rodzaje oddziaływań pedagogicznych (oddziaływanie pedagogiczne jest pojęciem nadrzędnym dla nauczania i wychowania).

CECHY WSPÓLNE NAUCZANIA I WYCHOWANIA

*    oddziaływania pedagogiczne;

*    występuję te same osoby (uczeń, wychowanek — nauczyciel, wychowawca);

*    obydwa rodzaje oddziaływań maję u swego podłoża uczenie się (ucznia-wychowanka) jako niezbędny warunek skutecznego nauczania i wychowania. Jest to proces polegajęcy na powstawaniu względnie trwałych zmian w sposobie przeżywania i zachowania jednostki.

*    oddziaływania zmierzajęce do wywołania określonych, względnie trwałych zmian w zachowaniu.

*    w interakcjach pedagogicznych podmiotem jest nie tylko uczeń-wychowanek, ale także nauczyciel-wychowawca. Skuteczność oddziaływań uwarunkowana jest jego osobą.

Wskazane cechy wspólne decyduję o nierozłączności nauczania i wychowania. Każdemu nauczaniu, jeśli tylko jest ono prowadzone w szerszym zakresie - towarzyszy wychowanie, podobnie nie ma wychowania bez nauczania (oczywiście zawsze któreś z tych oddziaływań dominuje).

RÓŻNICA MIĘDZY NAUCZANIEM A WYCHOWANIEM

•    O nauczaniu mówimy wówczas, gdy powstające zmiany dotyczą bezpośrednio szeroko rozumianej sfery poznawczej i wykonaniowei. Wyrażają się one w tym, że jednostka więcej wie i umie. Następuje przyswajanie nowych sprawności, wiadomości, umiejętności, zmieniają się sposoby operowania nimi przez jednostkę.

•    O wychowaniu mówmy wtedy, gdy wpływy, a więc i zmiany, dotyczą sfery emocjonalno-motywacyjnej, systemu wartości. W przypadku wychowania mówi się o oddziaływaniu na osobowość

Mówiąc o wychowaniu mamy na myśli ujmowanie tego pojęcia w znaczeniu:

•    węższym-jako oddziaływanie na rozwój dzieci i młodzieży;

•    szerszym - jako oddziaływanie na człowieka w ciągu całego jego życia (edukacja ustawiczna).

W procesie wychowania zachodzi interakcja pomiędzy wychowawcą i wychowankiem.

Wyodrębnione są dwie role: wychowującego i wychowywanego, co oznacza, że wychowanie jest interakcją między dwoma podmiotami (relacja osoba-osoba, osoba-grupa).

Jest to relacja niesymetryczna;

•    istnieje różnica kompetencji między obiema stronami w zakresie wiedzy, poziomu różnych umiejętności,

•    istnieje różnica w zakresie wiedzy na temat celu i metod działania wychowawczego (wychowujący wie, ku czemu zmierzają jego działania, jakie kolejno chce osiągnąć cele, jakie musi stworzyć warunki, jakimi posługiwać się środkami.

• istniej różnica władzy (to poczucie różnicy jest obecne u partnerów a także podzielane społecznie;

(obserwujemy od kilku łat spadek prestiżu zawodu nauczyciela).

FUNKCJE WYCHOWANIA

Powszechną, uniwersalną i ogólną funkcją wychowania są oddziaływania wywołujące z założenia względnie trwałe i pozytywne zmiany w aktywności i zachowaniu człowieka i (łub) grup społecznych (czyli oddziaływanie na aktywność człowieka w celu wywołania u niego określonych zmian).

Oprócz swojej podstawowej funkcji wychowanie spełnia wiele funkcji specjalnych, np.:

•    podział ze względu na obszar aktywności

•    wychowanie przez sztukę (uwrażliwienie na piękno, wyzwolenie kreatywności...);

•    wychowanie przez pracę;

•    wychowanie przez sport...

•    podział ze względu na procesy psychiczne lub sfery rozwoju psychofizycznego (wychowanie fizyczne, umysłowe, emocjonalne, społeczne, moralne, religijne, estetyczne).

EMANCYPACYJNA - (inaczej wyzwalająca) wiąże się z organizowaniem takich warunków działania w środowisku, aby rozwijająca się osoba mogła w pełni odkryć i wykorzystać swój potencjał rozwojowy. Funkcja ta wiąże się więc z respektowaniem interesu indywidualnego.