francja13

204 Przegląd Sejmowy 6(89)/2008 Studia i Materiały

wszelkich (nie tylko dotyczących materii ustawowych) projektów i propozycji wspólnotowych aktów prawnych. Izby mogą wyrazić ocenę tych aktów w drodze „rezolucji unijnych” (resolutions europeennes) na zasadach określonych w swoich regulaminach.

Rewizja z 23 lipca 2008 r. doprowadziła również do konstytucjonalizacji instytucji komisji śledczych (commissions d’enquete), które mogą być powoływane przez każdą z izb w celu zgromadzenia informacji niezbędnych do kontroli i oceny działalności rządu³³ Ustawa ma określić zasady organizacji i funkcjonowania tychże komisji. Warunki ich powoływania sprecyzują regulaminy izb. W sprawowaniu funkcji kontrolnej ma pomóc parlamentowi również Izba Obrachunkowa (Cour des Comptes), szczególnie w zakresie kontroli wykonywania przez rząd ustaw budżetowych i ustaw o Chansowaniu zabezpieczenia społecznego oraz oceny polityk publicznych³⁴.

Warto zwrócić uwagę na te aspekty reformy, które dotyczą statusu opozycji. Ustawa konstytucyjna z 23 lipca 2008 r. jedynie ogólnie mówi, że „regulamin każdej z izb określa prawa grup parlamentarnych utworzonych w ramach tych izb. Przyznaje on szczególne prawa grupom opozycji (groupes d’oppositioń) oraz grupom mniejszościowym (groupes minoritaires).”³⁵ O ostatecznym kształcie statusu obu kategorii grup zdecydują więc prace nad reformą regulaminów izb. Na podstawie raportu Balladura można wyliczyć kilka propozycji: podział funkcji przewodniczących komisji proporcjonalnie między wszystkie grupy parlamentarne, w komisji, której przewodniczy członek większości parlamentarnej, sprawozdawcą ma być przedstawiciel opozycji (i odwrotnie); ma zostać uchwalona „Karta praw opozycji”. Jedyne konkretne uprawnienie przewidziane w ustawie konstytucyjnej daje grupom opozycji prawo przedłożenia propozycji porządku obrad jednego dnia posiedzeń na miesiąc (ostatecznie o porządku obrad i tak zdecyduje konferencja przewodniczących).

3. „Nowe prawa obywatelskie”³⁶

Zmianą zdecydowanie najistotniejszą w kwestii ochrony praw jednostki jest możliwość zakwestionowania przez nią konstytucyjności ustawy, która ma zostać zastosowana w toczącym się w jej sprawie postępowaniu³⁷. Modyfikacja ta wydaje się niezwykle interesującą zwłaszcza jeśli się weźmie pod uwagę tradycyjny opór doktryny francuskiej wobec następczej kontroli konstytucyjności ustaw³⁸. Zauważono jednak paradoksalną sytuację, w której obywatele francuscy mogą kwestionować ustawy francuskie

³³    Art. 26 ustawy konstytucyjnej dodający do konstytucji artykuł 51-2.

³⁴    Art. 22 ustawy konstytucyjnej dodający do konstytucji artykuł 47-2.

³⁵    Art. 26 ustawy konstytucyjnej dodający do konstytucji artykuł 51-1.

³⁶    Szerzej o propozycjach Komitetu w tym zakresie zob. X. Philippe, Lespropositions d'amelioration de la protection de dmits fondametawc, RFDC 2008, numero hors-serie, s. 209-222.

³⁷    V Bemaud, M. Stefanini, La reforme du contróle de cosntituttonnalite urn nouvelle fois en ąuestion? Refłexions autour des articles 61-1 et 62 de la Constiiution proposes par le Comite Balladur, RFDC 2008, numero hors-serie, s. 169-199.

³⁸    Zgodnie z tradycyjną koncepcją, ustawa stanowi „wyraz woli powszechnej” (art. 6 Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela z 26 sierpnia 1789 r.). Jej moc wiążąca nie może być w żaden sposób kontestowana, nawet ze względu na niezgodność z konstytucją O ile więc doktryna francuska dopuściła uprzednią kontrolę konstytucyjności (przed promulgacjąi wejściem w życie ustawy), o tyle tradycyjnie kontrola a posteriori była odrzucana.