img174

&3288EBJBtsass*

TOWAROZNAWCZE PROBLEMY JAKOŚCI 1/2004

wińską [52] pozwalające osiągnąć trwałą przewagę konkurencyjną. Zacieśnienie związków nauk technicznych z towaroznawstwem będzie na pewno korzystne dla całej gospodarki.

6. Zakończenie

Obecny przedmiot zainteresowań towaroznawstwa w dwóch wiodących akademiach ekonomicznych jest wynikiem procesów historycznych na przestrzeni osiemdziesięciu lat. Dzieli się ono na towaroznawstwo przemysłowe i spożywcze, a dalej na różne specjalności. Natomiast fizyka, chemia, biochemia, analiza instrumentalna i szereg innych jeszcze dyscyplin pełnią wobec towaroznawstwa funkcje wspierające. Towaroznawstwo przeszło transformację od werbalnego opisu towarów, poprzez ich charakterystykę w oparciu o skład, własności i procesy technologiczne, do naukowego opisu szerszych relacji z otoczeniem zewnętrznym. Towaroznawstwo przekształca się w naukę o projektowaniu i sterowaniu jakością towarów rynkowych, wpływających na jakość życia i bezpieczeństwa człowieka.

Ambicją towaroznawców jest wpływanie na otoczenie zewnętrzne w zakresie ich wiedzy i możliwości oraz budowa dobrych relacji nie tylko z dyscyplinami, które tradycyjnie stanowią zaplecze towaroznawstwa, lecz także z nowymi dyscyplinami, które mają kompatybilne obszary zainteresowań. Te naturalne, bliskie dyscypliny to ekonomia, zarządzanie i marketing. W tej pracy wykazano, jak mocne są te relacje, widoczne poprzez koncepcję łańcucha wartości, podejścia procesowego i konkurencyjności.

Na koniec należy odnieść się do tytułu niniejszej pracy - „towaroznawstwo nauką przyszłości” na gruncie przewagi konkurencyjnej jutra. Konieczna będzie krótka egzemplifikacja kilku problemów i odpowiedź na kilka pytań.

1.    Co sprawia, że towaroznawstwo jest unikatowe i nu czym polega jego przewaga?

Przewaga towaroznawstwa polega na łączeniu trzech pierwiastków: przyrodniczego, technicznego i ekonomicznego w budowaniu wiedzy o wyrobie (towarze) w całym łańcuchu wartości dla klienta.

2.    Kto jest konkurentem towaroznawstwa?

Konkurentem obecnie ukształtowanego towaroznawstwa są pokrewne dyscypliny naukowe z dziedziny nauk przyrodniczych i technicznych. Można do nich zaliczyć: inżynierię materiałową, technologię żywności, technologię artykułów pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego itp. Pretendentami są często jednostki naukowo-dydaktyczne, których dotychczasowy przedmiot zainteresowań stracił na aktualności i które poszukują nowego miejsca na rynku dydaktycznym i badawczym. Jednostki te dysponują infrastrukturą laboratoryjną i techniczną/technologiczną, jednak nie zawsze posiadają odpowiednie zasoby. Na tych podstawach stosują reengineering, dążąc do tworzenia „własnych modeli towaroznawstwa”.

3.    Konkurowanie indywidualne lub w grupie?

Pożądane są oba typy konkurowania łącznie, zależnie od rynku docelowego. Konkurowanie całym zespołem skupiającym dotychczasowych liderów i pretendentów jest potrzebne do nadania spójności dydaktycznej i wzmocnienia całej dyscypliny. Jest oczywiste, że różne ośrodki uczelniane mają swoje doświadczenia i możliwości naukowe i dydaktyczne. Ich wizje powinny, moim zdaniem, rozwijać się raczej na modelu franczyzny niż konfrontacji.

4.    Kim są i czego oczekują nasi klienci?

Potencjalni klienci to:

•    osoby chcące podnosić swoje kwalifikację zawodowe i naukowe,

•    przedsiębiorstwa poszukujące wiedzy eksperckiej o towarach, metodach oceny jakości, sterowaniu procesami i wdrażaniu systemów zarządzania jakością,

•    przedsiębiorstwa poszukujące wykwalifikowanych kadr specjalistów: towaroznawców, menedżerów produktu i zarządzania jakością.

i-----■"•n-nurnwii / transformacji? Co jest naszą wizją?

TOWAROZNAWCZE PROBLEMY JAKOŚCI 1/2004

legii, rejestrowanie natężenia zjawisk gospodarczych oraz formułowanie praw i prawidłowości. Nu tej kanwie, na różnych rynkach następuje przepływ i wymiana produktów, które są efektem badań podstawowych i stosowanych oraz technicznych. Wytwórcy poszukują innowacji. Silą napędową jest też chęć polepszenia jakości życia między innymi poprzez wzrost jakości i dostępność towarów oraz polepszenie jakości środowiska naturalnego.

W niniejszym opracowaniu marginalnie potraktowano asocjacje towaroznawstwa z naukami przyrodniczymi. Uczyniono to rozmyślnie, wychodząc z założenia, że jest to pierwotna więź, najlepiej znana i oczywista: wszakże każdy towar jest zbudowany z materii, a jego jakość jest oceniana poprzez parametry fizyczne i chemiczne.

W naszej wizji towaroznawstwo jest hybrydą harmonijnych relacji pozostałych nauk ekonomicznych z naukami technicznymi i przyrodniczymi. Udziały poszczególnych nauk są zmienne, ale muszą być znaczące. Nowa jakość powstanie tylko wówczas, gdy dojdzie do wzmocnienia synergicznego.

6.    Czy mamy zasoby energii, aby dotrzeć do przyszłości?

Zasoby energii umiejscowione są w kadrze o różnym stopniu rozwoju naukowego, a nadto w studentach, magistrantach, doktorantach i studentach studiów podyplomowych. Wszyscy oni próbują dotrzeć do syntezy obiektywnej prawdy o wyrobie/towarze z pozycji konglomeratowej: ekonomicznej, technicznej i przyrodniczej, a więc towaroznawczej. Sądzę, że odpowiedzi na powyższe pytania uprawniają do konkluzji, że towaroznawstwo jest zorientowane na przyszłość i jest nauką przyszłości.

7.    Literatura

[1]    Andrews K.R.: The Concept ofCorporate Strategy. Don Jones Irwin lnc. Homewood 1971.

[2]    Ansoff H.I.: Corporate Strategy. McGraw Hill Book Co. New York 1965.

[3]    Barney J.B.: Firm resources and sustained competitive advantage. Journal of Management, 12,99-120(1991).

[4]    Benner M., Linnemann A.R., Jongen W.M.F., Folstar R: Quality FunctionDeploynient(QFD) -can it be used to develop food product. Food Quality and Preferences, 14 (2003) 327-339.

[5]    Brdulak J.J.: Zarządzanie procesem innowacji produktu, [w:] Romanowska M., Trocki M. (red.): Podejście procesowe w zarządzaniu. SCiH Warszawa 2004.

[6]    Brilman J.: Nowoczesne koncepcje i metody zarządzania. PWE, Warszawa 2002.

[7]    Cohen W. A.: Quality Function Deployment- How to Make QFD Work for You. Addison-Wesley, Methen, MA. 1995.

[8]    Crosby P.B.: Quality without Tears. McGraw Hill, 1995.

[9]    Czakon W.: Łańcuch wartości jako koncepcja zarządzania strategicznego, [w:] Jeżak J. (red.): Rozwój teorii i praktyki zarządzania strategicznego. Doświadczenia krajowe i zagraniczne. Polsko-Amerykańskie Centrum Zarządzania, Łódź 2003.

[10]    Czekon W.: Łańcuch wartości a przewaga konkurencyjna - model zależności. Przegląd Organizacji 6, 2000.

[11]    D’Aveni R.: Hypercompetition; Managing the Dynamics of Strategie Maneuvering. The Free Press, New York, 1994.

[12]    Deming W.: Quality, Productivity and Competitive Position. Cambridge, Mass. 1982.

[13]    Drucker P: Post capitalist Society. Oxford, Butterworth-Heinemann, 1993.

[14]    Edwards Ch., Peepard J.: Operationalizing Strategy Through Process. Long Rangę Plan-ning, 30(5) 1997.

[15]    Ettinger J., Sitling J.: Lepsza jakość - większe efekty. WNT, Warszawa 1970.

[16]    Feigenbaum A.V.: Total Quality Contro!. Engineering and Management. McGraw Hill, New York, 1961.

[17]    Fox J.: Quality through Design. Key to Succesfull Product Delivery. McGraw Hill London 1993.

[18]    Garwin D.A.: Managing Quality. The Free Press, New York, 1988.

[19]    Gerwin D.: Buildinga Learing Organization. Harv. Buss. Rev„ July-Aug. 78-91, 1993.

[20]    Godziszewski B.: Podejście procesowe w zarządzaniu strategicznym - stan i perspektywy,

Romanowska M., Trocki M. (red.): Podejście procesowe w zarządzaniu. SGH.