IMG 77

176 4 A—Ii/I inmitow.C^«0|«M

2)    looduliomciryc/na — na podstawie pomiaru zmiany przewodnictwa mztwura miareczkowanego,

3)    amperomctryczna — na podstawie pomiaru zmiany natężenia prądu płynącego w odpowiednim układzie elektrod w roztworze badanym.

4)    spckirofołomclryczna — na podstawie pomiaru zmiany absorbancji roztworu.

Wizualne metody wyznaczania PK miareczkowania z zastosowaniem wskaźników

polegają na dodawaniu do roztworu miareczkowanego odpowiednich odczynników, zwanych wskaźnikami, które zmieniają barwę w PK reakcji titranta z oznaczanym składnikiem. W PR reakcji może zmienić się barwa wskaźnika (wskaźniki dwuharwne). może zabarwiać się bezbarwny pierwotnie roztwór, mole lei nastąpić zanik barwy pierwotną (wskaźniki jednobarwne).

Wskaźniki zmieniają barwę odpowiednio do zmian zachodzących w roztworze miareczkowanym, np wskaźniki alkacymetryczne w zależności od zmiany pH roztworu, wskaźniki redoks w zależności od zmian potencjału redoks roztworu.

Wskaźniki mogą leź zmieniać barwę w wyniku reakcji zachodzących w roztworze w toku miareczkowania, w których bierze udział sam wskaźnik. Na przykład wskaźniki komplekzometrycznc reagują z oznaczanym jonem metalu, tworząc barwny kompleks. W PK miareczkowania titrant. którym jest w tym przypadku odczynnik komplcksujący oznaczany jon metalu, wypiera wskaźnik z jego kompleksu z omarrsnym jonem; wolna postać wskaźnika jest inaczej zabarwiona niź jego komplrkt.

Wskaźniki mogą wreszcie reagować pośrednio lub bezpośrednio z nadmiarem o-tranta. Na przykład skrobia (stosowana w jodometrii) tworzy z jodem niebieski związek. jony chromianowe (w argeniometrii) reagują z nadmiarem jonów srebra i tworzą brunatną zawiesinę (AgjCrO*). wskazującą na koniec miareczkowania.

Czasami rolę wskaźnika może spełniać sam odczynnik, którym się miareczkuje. Jeżeli silnie zabarwiony titrant odbarwia się w reakcji z oznaczanym składnikiem, np. roztwór nadmanganianu potasu w reakcji ze składnikami redukującymi, lo w chwili, kiedy w roztworze substancja redukująca zostanie utleniona, a zatem w PR miareczkowania. najmniejszy nadmiar titranta zabarwia roztwór, wskazując na koniec miareczkowania. Oczywiście w tym przypadku zaobserwowany PK miareczkowania nie pokrywa się z punktem PR; różnica ta odpowiada objętości roztworu odczynnika koniecznej do zaobserwowania barwy roztworu. Można wówczas wprowadzić poprawkę, odejmując od całej dodanej objętości titranta objętość konieczną do wywołania widocznego zabarwienia roztworu.

4.1.5. Typy mełod miareczkowych

Jeśli oznaczana substancja reaguje z titrantem accfasomctryczme. szybko i jeśli łatwe jest określenie kotka miareczkowania, to przeprowadza się miareczkowanie bezpośrednie.

Jeśli odczynnik, którym się miareczkuje, reaguje z oznaczanym składnikiem powoli lub jeśli osiągnięcie PR reakcji wymaga nadmiaru titranta. miareczkowanie hezpośred-rn B*c óąe zadosralającydi wyków. Mama wtedy poshszyć nę anodą ■iwtrili «anU odwrotnego Do badanego roztworu dodaje się znaną ilość li tranu w nadmiarze. Cacka się. aby reakcja z oznaczanym składnikiem przebiegła do końca, ewentualnie podgrzewa roztwór w celu przypieczenia osiągnięcia atanu równowagi reakcji. Następne odmiareczkowujc się nadmiar odczynnika odpowiednim pomocniczym mianowanym roztworem, reagującym »rybko i nu biometrycznie z titramcm wobec odpowiedniego wskaźnika. Jako przykład można wymienić kompłckaometryczne oznaczanie glinu (p. 42JX

Inmcją wreaacie przypadki, kiedy lubnaarjr notowane w analirir objętościowej me reagują z tobą hnpnimkno Można wtedy mnsowmf naiereczkwwanir pośrednie Mep ono na dobraniu ukiej substancji trzeciej, która reagując Wectnometryczmr i ilościowo z oznaczanym składnikiem tworzy nowy związek, reagujący następnie ate-duometrycznie i szybko z imaniem

Dobrym przykładem miareczkowania pośredniego jest notowanie jako titranta roztworu tiosiarczanu sodu, znanego reduktora. Nie reaguje on me nety ilościowo i nedwo-metrycznie z takimi często oznaczanymi utleniaczami, jak jony nśnmpnuwnr, jony dwuchromianowe i inne. Stosuje się wtedy pośrednią reakcję tych utleniaczy z jodkami (KI). W ilościowej i szybko przebiegającej reakcji utleniania jodków zostaje wydzielany jod. który następnie odmureczkowuje się mianowanym roztworem tiosiarczanu sodu.

Do tej kategorii miareczkowań należy też zaliczyć pośrednie ozaarzamr nńonów za pomocą EDTA. Anion strąca się w ponad trudno rozpuszczalnego związku z jonami jakiegoś metalu, osad oddziela się i rozpuszcza, po czym odmiareczkowuje się mianowanym roztworem EDTA jony tego meulu.

4.2. Technika analizy miareczkowej 4.2.1. Odmierzanie objętości cieczy

Umiejętność dokładnego odmierzania objętości cieczy ma podstawowe znaczenie w miareczkowych metodach oznaczania. Przyjętą w analizie miareczkowej jednostką miary objętości jest litr (II.- I dnr): I L jest to objętość, jaką zajmuje masa I kg wody w temp. 4*C (w temperaturze maksymalnej gęstości wody) pod normalnym ciśnieniem atmosferycznym. 1 mililitr (I mL ■ I cm') stanowi jedną tydęrzną część bera.

Za pomocą naczyń miarowych odmierza się objętości roztworów i ustala zależności objętościowe między roztworami badanymi (malizowanymi) i roztworami mianowanymi (wantami)

Pojemność miarowych naczyń szklanych zmienia się nieco wraz ze iimaną temperatury (wskutek rozszerzalności szklą) i dlatego należało ustalić temperaturę (nazwaną temperaturą normalną lub wzorcową), w której pojemności naczyń przyjmuje się za właściwe Za taką właśnie temperaturę przyjęto temperaturę 20*C. Oznacza to. że na przykład pojemność kolb)’ miarowej o poj. I litra w temp. 20 C powinna odpowiadać objętości I kg wody o temp 4 C. odważone) w próżni