I w odmianach czasu smak jest 127

PRZYPISY DO 5. 213—218

półlegcndamy bohater, który w i 58 r. p.n.c. ocalił Rzym; według lc-gcndy został mianowany dyktatorem przez senat rzymski w chwili, gdy orał pole. Po odniesionym zwycięstwie zrzekł się tej godności i wrócił do pracy na roli.

2-i Sa b i ń c 7. y k ó w - jednego z ludów zamieszkujących Półwysep Apeniński; Rzymianie toczyli z nimi długotrwałe wojny; bezpieczeństwo gani — karze za zuchwałość.

29—31 toporami ... rózgi — topory z rózgami, niesione przez 24 liktorów przed dyktatorem, były symbolem jego władzy.

35 ani daj się ... pożyć — nic da| się pokonać, złamać.

38 tknęła ... w sadno — dotknęła w czułe, bolące miejsce (sadnem zwano obtarcie od siodła); zwrot przęsło wiowy.

Przekłady Samuela ze Skrzypnę Twardowskiego

Teksu wg: Samuel ze Skrzypnę Twardowski. MiscełUt-ttea selecta. Kalisz 1681.

1)0 RYCERSTW A POISK1ŁGO OJCZYSTĄ MUZĄ Af> P.Ql!tTIS POLONUS ITT UTHUANÓS

Tytuł łaciński: Do rycerstwa polskiego i litewskiego.

1    p r z ć w o z n c — przywiezione, zagraniczne.

2    Te ban o wic — mieszkańcy Teb, stolicy Beocji. Po zwycięstwie Teban nad łeuktnuni w 371 r. p.n.c. Teby stały się najsilniejszym państwem w Grecji. Pt) klęsce pod Cheroneą w 338 r. nastąpił ich upadek. Tu, być może. aluzja do okresu świetności i potęgi Teb i ich mieszkańców, stąd apostrofa do Polaków; ..Cni Tcbaiiowie".

11 t r ó j w z w ó d — potrójny most zwodzony.

27 kotew haki — kotwica hakami.

33 A mli jon a — króla Teb. muzyka i poety. Wraz z bliźniaczym bratem /.etosem chciał otoczyć Teby tnura-mi; głazy Kitaironu (Cyteronu) same się układały przy dźwiękach jego liry i śpiewu.

54 Dyrce — Dirke krążyła przywiązana do rogów byka przez Amfiona i /.etosu; w miejscu, gdzie padła mar twa, wytrysnęło źródło.

■M> FJUNCIPKS EUROPA i; DE RECl.PEKANDO OKIENTLS 1MPKRIO

Tyl. (be.) — I)o książąt Europy, aby odzyskali państwo Wschodu.

3    Neptun w tatarską niewolą zabrany — Iatarzy zajmowali tereny nad Dniqłrem, wpadającym do Morza Czarnego, i Donem, mającym ujście w Morzu Azow-skim.

4—6 Tracja, kraina leżąca we wschodniej części Pół wyspu Bałkańskiego, między morzami. Egejskim. Marmara i Czarnym, od XIV.XV w. należała tło Turcji.

9 Ach a tek i e — Achajów. jednego z głównych plemion greckich.

10    H e 1) r u s — ł kbros. główna rzeka w Tracji (dziś: Marica). wpadająca do Morza Trackiego.

12    lodowic Tagiem ochłodzeni — Tag,głów-na rzeka Hiszpanii, wpadająca do Oceanu Atlantyckiego: przez Atlantyk wiodła droga do Ameryki, wówczas zwanej także Indiami Zachodnimi.

13    abideńskic — Abydos, grecka nazwa starożytnego miasta egipskiego Abdżu. głównego miejsca kultu Ozyrysa ze słynną świątynią poświęconą temuż lK)gowi. wzniesioną za panowania dwóch pierwszych dynastii (1VIII tysiąclecie p.n.c.).

11    artaceńskic — Artacc, miasto azjatyckie we Frygii nad Hcllespontcm. naprzeciw Konstantynopola.

27    retusowę w oryg.: „Rhactis helia sub Alpi-bus”; Rećją — kr a i rui w Alpach wschodnich.

28    wyprawę . Jowisze w ę— walkę Jowisza z tytanami i gigantami o panowanie nad światem.

3'ł c z a p r a g i — czaprak: nakrycie siodla.

15    potomka Pmbrów — aluzja tło Scypiona.

16    i n. Ann i bal ów — Hannibal, wódz wojsk karta gińskich, walczący z Rzymem w rzw. drugiej wojnie puni-ckiej, wkroczył do Italii przez, niedostępne dotychczas

Alpy

48 świata bramę — chodzi o Gibraltar, który był uważany przez starożytnych za „kraniec świata". Kartagiń-czycy zresztą ulokowali się tam już przed Hannibalem.

55    Besso Wie — Besowie (Bessoi). lud iracki, zajmujący obszar od gór Hemos do Morza Gżarnego.

56    Cy Ii ko wie — mieszkańcy Cylicji położonej w południowo-wschodniej części Azji Mniejszej.

(rł w maszkary — w maski.

71 p ł u ż y — popłaca.

Przekłady Jana Gawińskiego

Teksty wg: ja tut z WielotnOwic Gawińskiego pisma pozostałe, wyd. W Scredynski. „Archiwum do Dziejów l.i-teratury i Oświaty w Polsce”. Kraków 1882. t. II.

Al) CAISARfiM EAIMUPII M

Adresatem wiersza jest postać fikcyjna.

3 sztucznie — kunsztownie, misternie, i z r z c n i c z n c flagi — deszcz. ulewę źrenic,- Izy 6 pereł sydoński eh — pereł Sydonu, miasta w Azji na wybrzeżu Fenicji, słynącego z, wyrobu puq>ury i przedmiotów ze szkła.

15 p o nosy — znoszenie.

AO YtOLAM

Tyt. (łac.) — Do Fiołka.

8 zajrzeć — zazdrościć.

10 róża ń c ó w — ogrodów różanych.

18 poczta — przesyłka, pod:iru nck.

l-l Antologia baroAu 689