Kukułka0

III, Czynniki rozwoju i zmienności stosunków międzynarodowych

Szaleńczy wyścig zbrojeń towarzyszy! Interakcjom międzynarodowym w okresie antagonizmu międzyblofcowego w święcie. Po upadku dwubiegunowego lądu międzynarodowego na początku lat 90. XX w. polepszyły się stosunki między¹ wielkimi mocarstwami i zmniejszy! się wyścig zbrojeń między nimi. Niewiele zmniejszyła sie produkcja i eksport broni konwencjonalnej do państw, w których toczone są wojny nuędzyetniczne. Najwięksi potentaci broni masowego rażenia prowadzą politykę samoograniczania ich arsenałów, a zarazem zabiegają o to, aby nowe państwa nic siały się posiadaczami takich broni,

Świat jest zróżnicowany pod względem zakresu i sposobu wykorzystywania czynników wojskowych w środowisku międzynarodowym. Pięciu stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ dysponuje od dawna bronią jądrową, co ma dla nich znaczenie psychologiczne i polityczne, a pośrednio także ekonomiczne i naukowo-techniczne. Służy im ona do biernego odstraszania, gdyż po „zimnej wojnie” zaprzestały strategii szantażu atomowego. Na takiej drodze pozostają jeszcze dwa nowe mocarstwa jądrowe, tzn. Indie i Pakistan, na stosunkach których ciąży od pół wieku konflikt terytorialny. Ponadto kilka dziesiątków państw modernizuje technologie produkcji broni konwencjonalnych, aby się uniezależniać strategicznie oraz czerpać korzyści z eksportu. Tylko nieliczna grupa państw nie ma sił zbrojnych i nie wykorzystuje czynników wojskowych w swej polityce zagranicznej, Odpowiednio do zróżnicowanych potencjałów wojskowych zróżnicowane są doktryny polistrategiczne państw oraz różny jest wpływ czynników wojskowych na rządowe interpretacje zjawisk i procesów międzynarodowych.

C, Wśród czynników organizaeyjuo-społecznych efektywnego wpływania na rozwój i zmienność stosunków międzynarodowych znajdują się instytucje państwowe i międzynarodowe, Duże znaczenie ma organizacja tych instytucji, ich procedury oraz metody działań i interakcji między narodowych. Rolę taką odgrywają instytucje zaliczane do organów polityki zagranicznej, a także te wszystkie, które mają związek pośredni z tą polityką. Niebagatelną role odgrywąją także kadry, ich przygotowanie i sprawność funkcjonowania, zarówno w instytucjach narodowych jak i międzynarodowych.

Wśród czynników? organizacyjno-społeczaych ważne miejsce zajmują procesy decyzyjne w polityce zagranicznej państw i we wszystkich działaniach podmiotowych uczestników stosunków międzynarodowych . Dotyczą one zwłaszcza sposobów? zbierania i selekcjonowania informacji, prawidłowego oceniania określonych sytuacji, racjonalnego sporządzania diagnoz i prognoz, adekwatnego rekonstruowania cudzych zamiarów i koncepcji oraz sensownego formułowania własnej polistrategii i taktyki postępowania.

Warto podkreślić, że w funkcjonowania czynników organizacyj-no-procedurałnyeh ważną rolę odgrywają zdolności i zamierzenia innowacyjne głównych decydentów oraz całego aparatu służby zagranicznej państw⁷. Powinny one odpowiadać koniecznemu w ięj dziedzinie wychodzeniu poza schematy i doświadczenia przeszłości. Historia jest bowiem matką teraźniejszości, lecz przyszłość może być dzieckiem tylko teraźniejszości. Właściwe rozumienie teraźniejszości przez wszystkie ogniwa służby zagranicznej oraz funkcjonariuszy instytucji i organizacji międzynarodowych pozwala im wyprzedzać i kontrolować wydarzenia. Dlatego w metodach ich pracy konieczne jest łączenie odwagi i roztropności politycznej z dociekliwością naukową, Dlatego również w funkcjonowaniu resortów spraw zagranicznych i placówek zagranicznych niezbędna jest systematyczność i ciągłość aktywności. Albowiem procesy działań i interakcji międzynarodowych. nie stanowią gry. w której można robić sobie przemy na wypoczynek.

Nowoczesna technika, będąca na usługach polityki zagranicznej i dyplomacji, nie tworzy sama przez się inteligentnego działania, lecz może takiemu działaniu służyć. Liczą się głównie opinie, poglądy i wiedza decydentów politycznych oraz sprawność realizatorów działań w każdym urzędzie mającym związek ze stosunkami międzynarodowymi. Uzupełnia je inteligentne centralne- sterowanie i operatywne stymulowanie procesów działań. Zabezpiecza je odpowiedni system kształcenia i selekcjonowania kadr służby zagranicznej, system wyspecjalizowanych instytucji oraz system sprawnego

63