Kukułka7

VIII. Podstawy zjawisk i procesów międzynarodowych

narodowych rozpoczyna się od tych elementów, na które uczestnicy są szczególnie uwrażliwieni (ze względów historycznych lub bieżących) i które poddane są z tego względu najintensywniejszej obserwacji. Tak było np, ze zmianą polskiego wizerunku problemu niemieckiego po 1989 r.

Charakterystycznym przykładem skokowej zmiany wizerunków międzynarodowych są przypadki odrzucania negatywnych stereotypów i mitów narodowych oraz zastępowanie ich pełnymi, wizerunkami, adekwatnymi do rzeczywistości. Zmiany takie łatwiej dokonują się w oficjalnych stosunkach międzyrządowy'eh, trudniej zaś w oczach opinii społecznej. Dowodzi, tego seria traktatów zawartych między państwami, które przed 1989 r, prowadziły między sobą „zimną wojnę⁵', jak też wynik sondaży opinii społecznej, sporządzonych już po zawarciu owych traktatów.

Ważnym czynnikiem przezwyciężania negatywnych wizerunków międzynarodowych jest zastępowanie stosunków wyrosłych na antagonizmach i wrogości przez stosunki partnerskiej współpracy. Charakterystycznymi przykładami takiej ewolucji były zmiany wzajemnych wizerunków Francji i Niemiec oraz Stanów Zjednoczonych i Japonii po II wojnie światowej. Partnerskie postrzeganie się wzajemne ułatwia bowiem przezwyciężanie zadawnionych resentymen-tów oraz tworzy przesłanki tolerancji i szacunku wzajemnego.

Najlepszym weryfikatorem adekwatności i racjonalności wizerunków międzynarodowych jest praktyka współżycia międzynarodowego, Praktyka ta wystawia niejako końcowe świadectwa prawdziwości .lub fałszywości owych wizerunków, poczynając od sfery świadomościowej oraz przechodząc do sfery insiytucjonalno-decy-zyjnej w polityce zagranicznej państw. W sferze świadomościowej działania i interakcje związane z tworzeniem i funkcjonowaniem wizerunków międzynarodowych obejmują różne wypowiedzi, oświadczenia. komentarze, deklaracje intencji, zapowiedzi czy ostrzeżenia, które mają potwierdzać lub zmieniać istniejące wizerunki własne lub zakłócać wizerunki obce. Rządy, państwa i instytucje międzynarodowe starają się w ten sposób wychwytywać i eliminować nieadekwat-ność własnych wizerunków, odrzucać ich fałszywe elementy oraz formułować wizerunki pełne /.a pomocą pełniejszej wiedzy i informacji.

W sferze instytucjonaino-decyzyjnej podejmowane są działania na rzecz wcielania w życie wizerunków uznanych za pełne i pożądane. W tym celo często tworzone są nowe normy, instytucje 1 stosowane są nowe procedury' postępowania międzynarodowego. Działania tego typu zmierzają do utrwalenia lub zmiany równowagi stosunków' różnego rodzaju, do stabilizacji lub destabilizacji istniejącego lado międzynarodowego, jak też do określonego wpływania na interakcje środowiska międzynarodowego. Coraz większego znaczenia w czasach najnowszych nabiera świadome przeplatanie działań informacyjnych i dezinformacyjnych w środowisku międzynarodowym. Praktycy i decydenci polityk zagranicznych państw powinni dbać o to, aby kreowane i stosowane przez nich wizerunki międzynarodowe spełniały dobrze funkcje informacyjne, stymulująco-mo-hiliziijąee i ostrzegawcze.

161