M032

u

/

n

Rys.2.26. Stery z wirującym cylindrem: a-z cylindrem umieszczonym pomiędzy płetwą główną i dodatkową, b - z płetwą dodatkową i cylindrem umieszczonym na krawędzi natarcia, c - z cylindrem umieszczonym na krawędzi natarcia, bez płetwy dodatkowej, d - cylinder wirujący, e - trzon sterowy, f- płetwa główna, g - płetwa dodatkowa, a - kąt wychylenia płetwy głównej, P - kąt wychylenia płetwy dodatkowej

d

2.3.3.3. Dysze obrotowe

Dysze Korta montowane do kadłuba tak, iż możliwe jest ich obracanie wokół pionowej osi, zapewniają dowolne uginanie strumienia zaśrubowego, a więc wytwarzanie znacznych sił skręcających (p. 2.2.3). Dysza może być obracana o kąt 30 -35° na obie burty i powoduje

Rys.2.27. Dysza Korta

podobne odchylenie strumienia zaśrubowego. Daje szczególne korzyści przy ruchu wstecz oraz przy niewielkich prędkościach statku, ponieważ dysza powoduje powstanie niemal dwukrotnie większej siły poprzecznej niż ster konwencjonalny o tej samej powierzchni bocznej. Z tego względu urządzenie to, wykorzystywane na holownikach i pchaczach, nie znalazło dotychczas szerszego zastosowania na morskich statkach handlowych. Natomiast pomysł wykorzystania śruby pracującej w dyszy jest powszechnie wykorzystywany w innych, podobnych urządzeniach, jak np. opisane dalej kolumny napędowe czy pędniki azymutalne.

l.3.3.4. Stery strumieniowe

Sterami strumieniowymi nazywane są urządzenia składające się z tunelu usytuowanego poprzecznie do osi wzdłużnej statku, w którym zainstalowane sąjedna lub dwie śruby. Uruchomienie śruby w tunelu znajdującym się poniżej zwierciadła wody powoduje powstanie siły naporu skierowanej prostopadle do linii symetrii statku, a więc powstanie siły skręcającej. Stery strumieniowe instalowane są przeważnie w części dziobowej, a często również w części rufowej. Spotyka się także równoczesne montowanie dwóch i więcej takich urządzeń na dziobie lub/i na rufie.

U y simek 2.28 przedstawia schematycznie działanie steru strumieniowego. Możliwe jest

.............. śrub nastawnych (najczęściej spotykane rozwiązanie) lub dwóch śrub o skoku

łtiil yiii I lektywność działania sterów strumieniowych zmniejsza się wraz ze wzrostem pręd-

I.....i statku, podobnie jak przy sterach aktywnych. Wskutek zainstalowania steru na dziobie

Im inni obrotu przemieszcza się na rufę, co wyznacza graniczną wielkość średnicy cyrkulacji Mn .bi u- długości statku, jeżeli założyć zwrot wykonany przy wyłącznym użyciu omawianego Mi<'|il/ntiu. Uruchamianie sterów strumieniowych odbywa się bezpośrednio na mostku, co »i Mm /.u powstanie ewentualnych pomyłek pośredniego wykonawcy poleceń w maszynowni

i ibccnic produkowane urządzenia mają moc do 4000 KM (2940 kW), przy czym, jak *»|nnimiuno poprzednio, możliwe jest instalowanie dwóch a nawet trzech urządzeń równo-|P»4mu- Na niektórych statkach specjalistycznych stosowanych jest po pięć sterów strumie-Itli'" vi h (np. trzy na dziobie i dwa na rufie). W celu praktycznego określenia wielkości ucią-ki< Kinu strumieniowego można stosować następujący przelicznik:

100 KM = 1300 kG    (2.55)

bądź 100 kW = 13 796 N.

I hulania wykonane w ośrodku szkolenia manewrowego w Port Revel, należącym do SO-ll|i| Ali (Francja)⁶, pozwoliły ustalić pożądaną wielkość mocy sterów strumieniowych ft /uh/ności od wielkości statku. Wyniki badań ograniczone do dużych i bardzo dużych • i>ii!iiw pełnotliwych przedstawiono w tab. 2.7. Należy zaznaczyć, iż na statkach o dużej jMiwin/chni nawiewu (np. wielkie promy pasażersko-samochodowe) lub wyposażonych w lliłlumy pozycjonowania dynamicznego zachodzą inne relacje i konieczne jest stosowanie m u> ./ej ilości sterów lub większej ich mocy.

Tabela 2.7

Pożądana moc steru strumieniowego w zależności od wielkości statku

Nośność [t]	Wymiary główne [m]			Moc sterów strumieniowych
	L	B	T	[KM]	[kW]	[KM]	[kW]
37 000	190.0	29.4	8,1	1100	808	_	_
50 000	205.0	32.2	12.4	1500	1102	—	—
125 000	268.0	41.7	15.5	1500	1102	1500	1102
190 000	305,0	47,2	18,4	3000	2204	—	—
255 000	329.0	51.8	19,9	3000	2204	3000	2204

\m irte Grenobloise DEtudes & Applications Hydrauliąues, Grenoble - Francja.

11