W przypadku granicznym, gdy między cewkami nie ma sprzężenia, otrzymujemy znany wzór na impedancję dwu gałęzi równoległych
^ _ — 1—2_
Z1+Z2
Jeżeli obie cewki są połączone przeciwsobnie, tj. tak, że zaciski jednakoimienne cewek są połączone z różnymi węzłami (rys. 17.7), równania (17.13) i (17.14) przybierają następującą postać
U=Z1Il-ZMI2
U— ^ZmIi+ZzIz
skąd wyznaczamy prądy 7, i /2
/i =
h =
Z2 +Z\t
ZlZ2-Zu
Zl + Z-M
z.Zz-zl
u
u
a następnie prąd wypadkowy J _ Zł + Z2 + 2ZM y
Z\Zz~Zm
Impedancja zastępcza układu równoległego
z = ZiZ2-Ź^ (17.17)
Z\ "+Zt2 “+ ZZm
Ten sam wynik można otrzymać podstawiając we wzorze (17.16) — Zu zamiast ZM.
Przykład 17.2. Dwie jednakowe cewki o rezystancjach Ry = Rz = 1 D, reaktancjach a>L y = = mL2 — 10 £1 i 10M — 5 £1 połączono równolegle. Jaka jest impedancja zastępcza układu, w razie gdy:
a) cewki są połączone zgodnie;
b) cewki są połączone przeciwsobnie.
Rozwiązanie. Zy — Z% — 1+jlO; ZM = j5
Impedancja zastępcza w przypadku zgodnego połączenia cewek:
7 = (1+jlO) (1+jlO)—(j5)2 _ — 74+j20 = (—74+j20) (2—jlO) = . 5 , -
1 +jl0 +1 + jl0—2-j5 2+jlO 104
Impedancja zastępcza w przypadku przeciwsobnego połączenia cewek
Z = (1+jlO) (1+jlO)—(j5)ł = —74+j20 = (-74+120) (2—j30) = Q 5Mj2 5 l+jlO + l+jlO + 2-j5 2+j30 904 ’
1. Wyprowadzić wzory na impedancję zastępczą układu szeregowego dwóch cewek o parametrach Ri, Li i R2, 1.2 o indukcyjności wzajemnej M przy połączeniu: a) zgodnym; b) przeciwsohnym.
2. Jaka jest wartość zespolona impedancji sprzęgającej przy indukcyjności wzajemnej M i częstotliwości f?
3. Kiedy w układzie szeregowym dwóch cewek prąd wyprzedza w fazie napięcie na jednej z cewek ?
4. Wyprowadzić wzory na impedancję zastępczą dwóch gałęzi równoległych o impedancjach Zu Z2 i impedancji sprzęgającej ZM przy połączeniu: a) zgodnym; b) przeciwsohnym.
5. Kiedy w jednej z dwóch sprzężonych magnetycznie gałęzi nie płynie prąd (por. wyrażenia na lu Lz we wzorze \1.\5) ?
Przy obliczaniu obwodów elektrycznych posługujemy się prawami Kirchhoffa, bądź równaniami wyprowadzonymi z tych praw. W przypadku, gdy obwód elektryczny zawiera elementy sprzężone magnetycznie, należy w równaniach drugiego prawa Kirchhoffa (E, U) = 0 uwzględniać wpływ sprzężeń magnetycznych na napięcia
występujące na danych elementach.
Rys. 17.8. Obwód elektryczny złożony, zawierający elementy sprzężone magnetycznie
Zastosowanie równań Kirchhoffa i równań Oczkowych do obwodów elektrycznych sprzężonych magnetycznie objaśnimy na konkretnym przykładzie (rys. 17.8).. Równania Kirchhoffa
(■^4 JCłjA/34.^3 — 0
521