P1050439

276

Elżbieta Janus

m

powicdnik znaczeniowy w postaci bolszoj + N, sądzimy jednak, iż taka odpowied-niość nieraz zachodzi”. Jak się wydaje, dotyczy ona głównie wyrażeń oznaczających uczucia (przeżycia) bądź oceny.

Przyjrzyjmy się tak wyznaczonej liście. Materiał grupujemy w zależności od nacechowania stylistycznego wykładników.

I. Wykładniki stylistycznie neutralne

Wies’ma

oczen'

wysoko/wysOkij

grandiozno/grandioznyj

gromad no/gromadnyj żcstoko/żestokij kolossalno/kolossalnyj krajnie/krajnij

luio/lutyj

czriezwyczajno/czriezwyczajnyj

bolszoj

wielikij

kriepkij (zob. grupa DI) ogromnyj

—    Ja wies'ma dowolen

—    Ja oczen* rad

—    Ceniu Was wysoko (Czechow); Wysokaja triebowatiel-nost* (Ubin)

—    Uspiech był grandiozien (Gusiew); On ustroił grandioz-nyj skandal; ...jestiestwienno priedpołagat’, czto (bol-szyje połuszarii) obładajut i grandiozno-słożnoj fonkcyjej (Pawłów)

—    Gromadne wysokaja dwier* kabinieta (L. Tołstoj); Gromadnyje uspiechi

—    Ona żestoko obidielas' (Ildus); Ja wstał s żestokoju gołownoju bolju (Gribojedow)

—    Ja kołossalno zagrużen rabotoj (Uszakow); Kołossalnyj uspiech

—    On krajnie uwlekałsia etoj idiejej (Nazarienko); Mnie krajnie nicprijatno razgowariwat' s etim czełowiekom; Lico jejo wyrażało krajnieje biespokojstwo i nadieżdu (Czechow)

—    ...odnu (Nastinu podrugu) on luto nie wzlubił, Lizku (Gorbatow); Luto nienawiżu skuku żyzni (Gorki); Lutaja nienawist', lutyj moroz

—    Położenije Anglii ostawałos* czriezwyczajno tiażołym (Niekricz); Siegodnia w 7 czasów... radiotielefonnaja stancyja ożydajet... podaczu nieizwiestnych signałow czriezwyczajnoj siły (A. Tołstoj)

—    U Nadi bolsząja radost’ (S. Antonow)

—    Na zastawie, k wielikoj radosti bojcow, zastriała pieried-wiżka (Dikowski)

—    Kriepkij moroz

—    Eto ogromnoje sczastje lubit’ i byt* lubimym (Czechow

II. Wykładniki intensywności używane w stylu potocznym

Adski/adskij

bicznmno/biczumnyj

bieszeno/bieszenyj

diko/dikij

—    Ustał ja adski (Czechow); Boi adskaja

—    Ja biezumno ustał; Biezumnaja leń (Błok).

—    Jemu bieszeno więzło (Swiet); Nieimowiernoje koli-czestwo gwozdiej w bieszenom biesporiadkie gniezdilis' na kinkie (Iwanow)

—    Ja diko ustąju na rabotie; Dikaja bot

¹⁹ Na temat odpowiedniości znaczeniowej pomiędzy bardzo i wielki zob. Z. Sa loni. Klasy fikacjagramatycznaleksemiwpolskich, .Język Polski". 1974, nr 1.1.11 — 12; B. Janus. „Bardzo" — „wielki” — .duży", [w zbiorze:] Słownik I semantyka. Definicje semantyczne, pod rod. E. Janus, Wrocław 1975; Apresjan, op. cli., s. 43, 171 I in.