P4030011

tawwcsnie obalony przez niewielką grupę samurajów z Satsuma 'hóshil han. występującą pod sztandarem Sónnń Joi („Czcić Suwercna,

¹ /iii-ió Barbarzyńców!”). Jedną z przyczyn ich sukcesów było twór-ze przyswojenie sobie zachodniej wiedzy wojskowej usystematyzowanej fp roku 1815 przez pruskich i francuskich zawodowych wojskowych. Dzięki temu potrafili skutecznie wykorzystać 7.300 sztuk nowoczesnej broni palnej (głównie z czasów amerykańskiej Wojny Domowej), dostarczonej przez angielskich handlarzy bronią.²⁵ „Ludzie zChoshu byli tak biegli w ubywaniu broni palnej, że stosowanie przeciwko nim starych metod walki było zupełnie nieskuteczne”.²⁶ Zdobywszy władzę, rebelianci, określani dziś mianem oligarchów Meiji, doszli Jo wniosku, że ich militarne umiejętności nie zapewniają politycznej legitymizacji. O ile łatwo przyszło restaurować urząd cesarza Tennó (w miejsce bakufu), to o wiele trudniej było wypędzić barbarzyńców.²⁷ Geopolityczne bezpieczeństwo Japonii pozostało równie niepewne, co

i Główną postacią był tuOmura Masujiró (1824-1869), zwany „ojcem annii japońskiej Niskiego pochodzenia samuraj Chflshfl, rozpoczął swą karierę od studiowania zachodniej medycyny na podstawie holenderskich podręczników, (Należy pr/ypomnieć, że do 1854 Holendrzy byli jedynymi ludźmi z Zachodu, którzy mieli dostęp do Japonii; dostęp ten ograniczony był do wyspy Deshima, oddalonej od kontrolowanego przez bakulu portu Nagasaki.) Po ukończeniu nauki wTekijyuku na Osace, najlepszej wówczas holcndcrskojęzyczncj szkole w kraju, powrócił on do domu, by, bez większego powodzenia, praktykować medycynę. W 1853 roku objął w Uwajima stanowisko instruktora wiedzy zachodniej, skąd udał się do Nagasaki, by studiować sztukę morską. (Na podstawie rękopiśmiennych podręczników zaprojektował pierwszy japoński parowiec i nadzorował jego budowę.) Szansę dało mu przybycie Pcrry’ego; w 1856 przeniósł się do Edo, by pracować tam jako instruktor w przyszłej Narodowej Akademii Wojskowej i w ośrodku badawczym bakufu, mającym badać zachodnie teksty. Jego tłumaczenia zachodnich prac z dziedziny militarnej, a zwłaszcza prac poświęconych strategicznym i taktycznym innowacjom wprowadzonym przez Napoleona przyniosły mu sławę. W 1860 roku powołany został jako wojskowy doradca do Chóshfl. W latach 1864-1865, podczas wojny domowej w Clióshu, odniósł sukcesy jako dowódca, potwierdzając tym samym znaczenie swych pism. W konsekwencji został pierwszym ministrem wojny Meiji. Opracował rewolucyjne plany stworzenia armii poborowej oraz zniesienia prawnych przywilejów kasty samurąjów, za co został zamordowany przez jednego z nich. Por. Albert M. Craig, ChOshU In Ihe Meiji Resloralion, Harvard University Press, Cambridge, Mass. 1967, s. 202-204 i 267-280.

| i - wypowiedź ówczesnego japońskiego obserwatora przytacza E. Herbert Norman w Soldter and Peasani In Japan, Institute of Pacific Relations, New York 1943,8.31

| pokonali się o tym na własnej skórze. W 1862 roku angielska eskadra zrównała 1 /iemią połowę portu Satsuma; w 1864 wspólna amerykańsko-holendersko-an-aiclska jednostka morska zniszczyła nadbrzeżne fortyfikacje w Shimonoscki na Chóshfl John m Maki.Japane.se Milltarlsm, Knopf, New York 1945, s. 146-147.