P5020187

TT

;otny

wi«>r?ś? jako składnik powieści. w któr<| został wkotnp>n^

I .ViVrorv - powicAci o Polsce. Rozpoczyna on cykl wn--. -

s: ano    p^>eiycki diariusz, zapiski ae wędrówek bohatera Po*

wielki. Arjamana - adepta nauk tajemnych, wystanego przez swo.

J nam mistrza w świat, by pomagał budzącej się ludzkości „zwalczaj uptora w sobie*’. Między całością powieści » lirykiem, będącym jego częścią, zachodził korespondencje analogiczne do tych. które dały 5ię u-ykryć wewnątrz samego wiersza: utwór poetycki prezentuje

metaforycznie to. co proza opisuje - przenosi rzecz z płaszczyzny

faktu na płaszczyznę symbolu. Innymi słowy: w wierszu mamy do czynienia z poetyckim ekw i waleń tem prozatorskiego opisu, proza bowiem, jak pisze Sartre, „rysuje portret człowieka”, podczas gdy poezja ..tworzy jego mit.” *> „Portret” bohatera powieści, Arjamana, który aktywnie oddziałuje na zastałą rzeczjrwistość, znajduje w liryku swój odpowiednik w postaci mitu Człowieka Wolnego, wnoszącego ruch i światło („Z miesiącem wchodzę tu i tańczę") w mrocz-no-upiomą rzeczywistość.

Z drugiej strony mit bohatera lucyferycznego (wszak Luciferos to - etymologicznie - „niosący światło”) uzyskuje w powieści pew

ną konkretyzację historyczną przez umieszczenie go w historii Polski i świata współczesnego - jakkolwiek sama historia jest w Nie-

tocie historią zmitologizowaną. Powiązanie to pozwala nic tylko odnaleźć tale tyczne ekwiwalenty poetyckich obrazów, „historyczne" konkretyzacje uniwersalnych, ponadczasowych „mitów", lecz nadto modyfikuje sens samego symbol u poetyckiego. Upiorna rzeczywistość narodu, pokazana w powieści, wiąże poetyckiego „upiora na tronie” z romantycznym obrazem „Dziewicy-Orlicy” i całą tradycją rnesja-nlstyc gną.

Wiersz Mici ńskiego, stanowiący wdzięczny materiał dla historyka literatury, dla tropicieli wszelkich ..izmów" i prekursorstwa, bo secesyjny w warstwie obrazowej, ekspres jon is tyczny w sposobie trakto-kolorów i wyrażania rzeczywistości duchowej, nadrealistycz-

1> WynjienSone JsSco przykłady motywy lucyferyczne pochodzą z MpBśMs Tae/mti, Ksioi PaciomMs oraz * wiersz* £.MC|//«rr (x tomu: W

sas

Osym j,* _s g literatura? Warszawa 1968, s. * 65 170.