PICT6437

poznanie opinii badanych jednostek o interesujących badacza zjawi'.^;-procesach bądź osobach wymagających specjalnej opieki i troski; Stwierdzenie zmian zachodzących w grupie pod wpływem określonych tizy. łań bądź czynników jak i określić ich kierunek.

Charakterystyczną cechą badań socjomctrycznych jest to. że pozwalają (mew uchwycenie jedynie prostych relacji między jednostkami bądź grupami spółce?-nymi. W niewielkim stopniu stwarzają możliwość poznania motywów żywionych wobec innych osób. a dotyczących np. uczuć sympatii, antypatii czy obojętność Można powiedzieć, iż badania socjometryezne umożliwiają udzielenie odpowie-dzi. typu: kto kogo lubi a nic, dlaczego, z jakich powodów i za co lubi się lub me lubi daną jednostkę lub grupę społeczną. Socjomctria jest metodą badania pok-gającą na dokonywaniu przez badane osoby wyborów pozytywnych bądź negatywnych innych osób, spośród c/lonków określonej grupy, ze względu na podane przez badacza kryterium

7.2. Warunki poprawności badań socjomctrycznych

Twórca metody socjomctryczncj J.L. Moreno sformułował warunki, jakie powinny spełniać poprawnie przeprowadzone badania socjometryezne. jctó mają dostarczyć wartościowy i wiarygodny materiał badawczy:

1.    Grupa objęta badaniem powinna być wyraziście i jasno zdefiniowana. 3 do konywane przez nią wybory' - pozytywne bądź negatywne - powinny być ograniczone wyłącznic do członków zdefiniowanej grupy.

2.    Badacz nic powinien ograniczać badanym liczby osób, które można w badaniu wybrać lub odrzucić.

3.    Kryterium lub kryteria dokonywania wyborów pozytywnych - negatywnych muszą być jasno przez badacza określone, aby badana osoba mogła je jednoznacznie zrozumieć. Formułując je. należy zawsze mieć na uwadze, czcn: zebrane informacje mają służyć i jak zostaną wykorzystane.

4.    Badaniom powinno się zapewnić tajność udzielonych odpowiedzi oraz dyskrecję w zakresie informowania o ich wynikach.

5.    Stawiane w teście socjomctryc/.nym pytania, powinny być dla udzielających odpowiedzi jasne i zrozumiale.

Z uwagi na swoją praktyczną przydatność w poznawaniu stosunków międzyludzkich, w tym zwłaszcza żywionych Wobec siebie uczuć sympatii i antypatii, metoda socjomctryczna jest często stosowana w szkole. Bobry nauczjrid i wychowawca interesuje się najczęściej panującymi między uczniami stosunkami społecznymi w klasie. Wic on, że od panujących wśród uczniów stosunków sympatii, przyjaźni, zaufania czy antypatii, wrogości lub nieufności, zaleh w niemałym stopniu panująca w szkole, klasie czy grupie uczniowskiej atmosfera pracy, dyscypliny, posłuszeństwo, poziom karności uczniów bądź brak tych

atrybutów. To głównie /. tych powodów, nauc/yciclc starają się obserwować ipoznawać różne zachowania uczniów względem siebie, ora/ śledzić ich postawy jak i stosunek wobec innych uczniów, nauczycieli, pracowników szkoły, rodziców, czy innych osób. Z tych też powodów, przeprowadzają oni badania socjometryezne, w których biorą udział nie tylko uczniowie danej grupy czy klasy, ale nierzadko i całej szkoły. Uwa/ają. że uczniowie, którzy są bli/cj innych uczniów lub określonych sytuacji wychowawczych, mają zazwyczaj więcej informacji nt. swoich kolegów, nauczycieli czy pracowników* szkoły, niż nauczyciel. który* nic zawsze potrafi wszystko dostrzec i zaobserwować. Wychowawca klasy, może w oparciu o przeprowadzaną codziennie obserwację być pokonanym, ze uczniowie w klasie tworzą silnie zintegrowany zespól. Tymczasem, w wyniku badań socjomctrycznych, może przekonać się o rzeczywistym stopniu integracji uczniów w klasie. Ponadto, może on uzyskać wiele innych cennych informacji, na temat pracy uczniów, ich zachowania czy postępowania, gdyż badania te pozwalają na zdobycie informacji dotyczących spostrzegania przez jednych uczniów innych uczniów. Informacje te dotyczyć m.in. mogą:

1.    Nastawienia uczniów danej grupy wobec siebie.

2.    Niektórych specyficznych cech grup, takich jak: spoistość grup. stopień integracji, karność grupy, itp.

y Istniejących powiązań między uczniami w grupie, w ynikających z sympatii -antypatii, przyjaźni wrogości, dominacji - nadrzędności, itp.

- Poznania popularności poszczególnych uczniów w grupie, ich pozycji społecznej, pełnionych przez nich ról czy funkcji przywódczych, itp.

5.    Poznania uczniów mało łubianych, wyraźnie niclubianych. izolowanych a nawet odrzucanych.

6.    Poznania występujących w grupie „klanów ", „paczek", czy „klik", itp.. wymykających się często spod kontroli nauczyciela, a odgrywających niemałą rolę w procesie wychowawczym.

7.    Poznania związków między osobami o charakterze uczuciowym. Informacje te mogą mieć istotne znaczenie w pracy wychow awczej nauczyciela.

8.    Poznania jednostek wymagających specjalnej uwagi i troski, np. uczniów nieprzystosowanych społecznie, sprawiających trudności wychowawcze, zahamowanych w rozwoju psychofizycznym, itp.

9.    Sklasyfikowania uczniów wg ich popularności, uzdolnień, umiejętności, predyspozycji, zaradności, nieprzystosowania, stopnia izolacji, itp.

Badania socjometryezne umożliwiają także poznanie wielu sytuacji wychowawczych, które są trudne a niekiedy niemożliwe do bezpośredniego poznania, n$ ich ujawnienie, umożliwia nauczycielow i wzmacnianie tych działań bądź zabiegów wychowawczych, które uznaje za celowe i pożądane, przy* jednoczesnym osłabianiu tych. które uważa za szkodliwe. Nauczyciel musi jednak wiedzieć, iż we werbalne deklaracje i opinie uczniów, nic stanow ią wystarczającej podstawy do wnioskowania o trwałych relacjach i rzeczyw istych układach w klasie lub gru-1S9