�egna�ek5

^spółdtiidanul i    sod/iMUa micnfsu jednostki i interesem ogółu, Sdtoł*

powinni comąjać uspoWcmienre uczniów, dzięki któremu powinni *tać aię wpuy. atofct pebowośccowymj jednostkami społecznymi i potrafić realizować swę* indywidualne cek bez szkody dis tegoż, apakenńitwa. Jednocześnie powinni rów. aft* atmyć nawisowi indywidualnych uzdolnień i zainteresowań uczniów. Zgodni 2 tą 2isadt ńttuctyefiel ma dostrzegać w klanie szkolnej pojedynczych uczniów % zarówno utalentowanych. jak t moli) zdolnych. Powinien stosować w stosunku do raęh tadywtalnc podejście, które może się na przykład wyrażać fóźmcowanienj zadań dydaktycznych Uczniowie zdolniejsi powinni mieć możliwości rozwijania wowk ozdofaotói co z pewnością umożliwia stawianie im zadań odpowiednio trudmepzych mi pozostałym uczniom, stosownych do idh możliwości. J TJtawacła uważa, te zasada indywidualizacji i zespołowości jest szczególnie prtydm>1s8iłcemu zawodowym, a konkretnie w realizacji poszczególnych pnedaotów zawodowych¹. W wielu zawodach istnieje nawet konieczność spec. jikęp przygotowania do pracy zespołowej tup załoga samolotu czy statku). Rcahiująeiaadę indywidualizacji i zespołowości. wskazane jest, aby:

-    w tematyce ząjęć z poszczególnych przedmiotów (zwłaszcza w zakresie kształcenia zawodowego) umieszczać w miarę możliwości jak najwięcej treści wymagających zespołowego działania, ale jednocześnie umożliwia, jących wyknzystatuc indywidualnych zdolności i umiejętności po szczegół-nych uczniów czy studentów.

-    Mrwaćjak najwięcej róinytfafonn pracy zeapołowej;

-    swwnać możliwości pełnienia w czasie zajęć różnych funkcji organizacyjnych.

Jednocześnie zasada ta nakazuje:

-    dostrregaie w zespołach i grupach uczniowskich (studenckich) jednostek MjMaty unkntowaoych w określonych rodzajach działalności;

-    rtóacowintt zadań dydaktycznych w celu lepszego wykorzystania mlo-daczy szczególnie uzdolnionej ,

• omowa* edywtóutóaegD podejścia w stosunku do młodzieży mającej tadnoid {opanowaniem wiedzy lub umiejętności;

-    jikagdokbdfliejszc poznanie właściwości (cech) osobowych dzieci i mlo* dziczy, co umatfnna dostosowanie metod kształcenia do ich możliwości pereepcyjnycti, ile także obiektywną i sprawiedliwą ocenę ich wysiłku w opanowaniu wiedzy i umiejętności.

Samów* lej zasady w praktyce nu również istotne znaczenie wychowawcze, przyczyn dę bowiem do bztthowama wrażliwości na potrzeby innych członków tapoh(pvęy) oraz właściwych postaw interpenonalnych

5,6. Zasada przystępności

Zasada przystępności należy do tych najhardziej znanych zasad dydaktycznych, której korzenie sięgają XVII wieku, jej istota kojarzona jest ze sformułówinymi prze* J.A. Komeńskiego w Wielkiej tylatyc* zaleceniami dh nauczycieli, aby czynili naukę łatwą i przyjemną Treść tych ałcceń - jak się wydoje - przesądziła o nazwie tej zasady. W przeszłości znana była bardziej pod nazwą „zasada stopniowania trudności". Dziś zdecydowana większość teoretyków dydaktyki używa nazwy .wda przystępności". Trzeba jednak zauważyć, że powyższe różnice w nazewnictwie tej zasady me powodują absolutnie większych różnic w rozumieniu jej istoty.

Teoretyczne podstawy zasady przystępności mają swoje uzasadnienie przede wszystkim na gruncie psychologu, w tym szczególnie psychologu uczenia iję! lej Istota bowiem sprowadza się do konieczności dostosowania treści i metod taia)* ceni* do poziomu umysłowego uczniów (studentów) Skuteczność stosowania tej zasady uzależniona jest od dobrej znajomości podopiecznych, a przede wszystkim ich możliwości mte Icknubych, wpływających bezpośrednio na rozumienie i przyswajanie treści, a następnie przekształcanie ich w umiejętności i nawyki. W tym celu niezbędna jest ich znajomość pod kątem posiadanych uzdolnień, zainteresowań, umiejętności samodzielnego myślenia, zdolności wyobrażeniowych i pamięciowych, a także motywacji do uczenia się i aspiracji edukacyjnych. Posiadana w tym zakresie wiedza o poszczególnych uczniach, studentach, umożliwia jednocześnie orientację w możliwościach intelektualnych klasy (grupy) jako całości.Dzięid temu nauczyciel może racjonalnie wpływać na dobór treści i różnicowanie zadań dydaktycznych, a także na tempo procesu dydaktycznego. W przypadku dużego zróżnicowania grupy pod względem ich możliwości poznawczych, wskazane jest dostosowanie się do średnich możliwości poszczególnych jej członków, z jednoczesną koniecznością zastosowania indywidualnego podejścia w stosunku do najzdolniejszych, jak i najsłabszych;

Wynikające z tej zasady praktyczne reguły postępowania powinny mieć zastosowanie nic tylko w edukacji wczcsnoszkołncj i w wyższych klasach szkoły podstawowej, ale również na poziomie gimnazjów i szkół średnich/ Mniejsze znaczenie mają z pewnością w kształceniu realizowanym w szkołach wyższych. Nakazują one, aby przekazując wiedzę:

-    przechodzić od tego, co jest bliższe, do lego co dalsze;

-    przechodzić od rego, co jest łatwiejsze, do tego co trudniejsze,

-    przechodzić od lego, co jest juz znane, do lego co nowe i nieznane;

-    uwzględniać różnice w tempie uczenia się i stopniu zaawansowania w nauce poszczególnych uczniów.

W. Okoń zwraca ponadto uwagę na jeszcze jedną regułę, którą wymieniał w Widkiej dydaktyce i. A. Komeński, a która nie malaria włosowego umil u współczesnych dydaktyków. Chodzi o regułę zalecającą pnrechodmuc od raeezy