5404

-...................?? między interesem jednostki a interesem ogółu rozwiązuje

..niewidzialna ręka rynku”. Należy uwolnić gospodarkę od jakichkolwiek ograniczeń, należy wprowadzić wolny rynek.

Wizja państwa i władcy: stanowią one konsekwencję........................??rozwoju

stosunków międzyludzkich. Państwo miało usankcjonować porządek społeczny (chronić własność i stosunków międzyludzkich, gwarantować bezpieczeństwo).

1! Państwo a gospodarka: zadaniem państwa jest ochrona wolnego rynku. Smith nie widzi potrzeby tworzenia silnego państwa, które ingerowałoby w gospodarkę, ma ono jedynie chronić wolny rynek. Jednak uznawał tę ingerencję państwa w gospodarkę (ale w ograniczonym zakresie). Ingerencja w gospodarkę jedynie w celu utrzymywania urządzeń i instytucji publicznych, prowadzenia robót publicznych w dziedzinach, w których zbvt małe dochody powodują, iż zaangażowanie prywatnych przedsiębiorców jest nieopłacalne (np. drogi, mosty, edukacja dla ubogich itp.)

Państwo ma być ..tanie” : wielkość rządy powinna być dostosowana do zamożności obywateli. „Najlepszy podatek to ten, którego w ogóle nie pobrano” (J. Lock).

IX. LIBERALIZM TRYUMFUJĄCY (wolność i demokracja).

• Jeremv Bentham (1748- 1832)- utylitaryzm.

Był on skrajnym indywidualistą: realnie istnieją tylko jednostki (ludzie), społeczeństwo to jedynie agregat (zbiór) jednostek, twór sztuczny zatem realnie istnieją tylko interesy jednostek- interes społeczny to suma interesów składających się na nie jednostek.

Wizja człowieka: człowiek jest rządzony dwoma bodźcami- przyjemnością i przykrością.

Utylitaryzm: dobrem, wartością jest to co jest pożyteczne, to co nam pomaga osiągnąć przyjemności i uniknąć przykrości.

1! Utylitarna etyka Benthama: „jak najwięcej szczęścia dla jak największej liczby ludzi”. Ale w ujęciu egoistycznym „dąż do osobistego szczęścia, działaj zgodnie z własnym interesem, w ten sposób powiększ ilość dobra w świecie ”.

Wizia państwa: poprzez racjonalne ukształtowanie stosunków społecznych ma zapewnić obywatelom jak najwięcej szczęścia. Jak?- chroniąc indywidualną przedsiębiorczość, gwarantując pewność egzystencji i poszanowanie własności (zatem funkcja ochronna państwa).

Wizia ustroili demokratycznego: James Mili..rządzący zawsze są skłonni nadużywać swej władzy”- w imię własnego interesu. W dempkracji rządząęy mają te same interesy co rządzeni. Zatem demokracja jest ustrojem gwarantującym realizację interesów rządzonych.

Bentham proponuje:

-    znieśmy pozostałości ustroju feudalnego (monarchię. Izbę Lordów)

-    zliberalizujmy prawo wyborcze

2