rozdzia� 6 strona8 129

6.2 Pojęcie zitrząd/tinia strategicznego

Zarządzanie strategiczne jest swoistego rodzaju lilo/.ori;| kierowania organizacjami, która stwarza podstawę do nakreślenia kierunków rozwoju organizacji i zapewnienia jej w perspektywie długookresowej warunków do realizacji założonych celów.

Według P Druckera zarządzanie dotyczy przede wszystkim ludzi. Jego celem jest takie współdziałanie wielu osób, które potrafi zneutralizować słabości i maksymalnie wykorzystać talenty i umiejętności uczestników procesu zarządzania.

Według R. Krupskiego zarządzanie strategiczne to proces definiowania i redefimownnia strategii w reakcji na zmiany otoczenia lub wyprzedzający te zmiany, a nawet je wywołujący oraz sprzężony z nim proces "implementacji, w którym zasoby i umiejętności organizacji są tak dysponowane, by realizować przyjęte długofalowe cele rozwoju, a także by zabezpieczyć istnienie organizacji w potencjalnych sytuacjach nieciągłości.¹⁴⁴

K. Obtój uważa, że istotą zarządzania strategicznego jest dążenie do kreacji nowych modeli i do otwierania nowych opcji działania, ich wypróbowywania w świetle kryteriów zarówno instrumentalnych, jak i autotelicznych. Istotą zarządzania taktycznego zaś jest optymalizacja modelu lub dążenie do satysfakcjonujących rezultatów. Zarządzanie strategiczne jest przede wszystkim tworzeniem kontekstu, w którym odbywa się proces rutynizacji i strukturyzacji działania w ramach zarządzania taktycznego.

Według J. Jcżaka zarządzanie strategiczne jest określoną filozofią rozwoju przedsiębiorstwa, polegającą na dynamice i otwartości, których wymaga dynamika otoczenia społeczno-ekonomicznego oraz charakter wynikających stąd wzajemnych interakcji na linii przedsiębiorstwo-otoczenie. Filozofia la zakłada raczej zachowania proaklywne, czyli wyprzedzające ze strony kierownictwa firmy, niż reaktywne, czyli nadążające za zmianami w otoczeniu.¹⁴⁶

Zarządzanie strategiczne to zarządzanie poprzez szczegółowy plan, ustalony na dłuższy okres czasu, ale również to kierowanie rozwojem organizacji w długim okresie, nastawione na wykorzystanie szans i unikanie zagrożeń pojawiających się w jej otoczeniu. Cechą szczególną zarządzania strategicznego jest nie tyle długi horyzont planów, co koncentracja zainteresowania kadry menedżerskiej na otoczeniu przedsiębiorstwa, stałym badaniu zmian w procesach makroekonomicznych, technologii, prawic, zachowaniu się konsumentów, konkurentów i dostawców¹⁴⁷.

¹⁴⁴ Krupski U . Zarządzanie strnlcgicz.ne. Koncepcje, metody, AE Wrocław 1998, s. 96 ^l4' Oblój K., Strategia przetrwania organizacji, Warszawa 1987, s. 161 * Jeżak J , Strategiczne zarządzanie przedsiębiorstwem, wyd Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1990, s. ni

^,4ł Romanowska M., Zarządzanie strategiczne firmą, Wydawca Centrum Informacji Menadżera Warszawa 1995, s. 1-9

Strategiczne zarządzanie stanowi strumień decyzji i działań prowadzącyeh do rozwoju efektywnych strategii, aby zapewnić osiągnięcie celów korporacji. Proces strategicznego zarządzania jest sposobem, w jaki stratedzy określają cele i podejmują decyzje strategiczne.

Zarządzanie strategiczne pozwala kierownikom na:

-    przewidywanie zmian w otoczeniu i określenie logicznej hierarchii ważności elementów otoczenia;

-    określenie pozycji przedsiębiorstwa w przemyśle,

-    zidentyfikowanie czynników sukcesu na konkurencyjnym rynku i zdobycie przewagi konkurencyjnej;

-    skoncentrowanie się na najważniejszych decyzjach dotyczących poprawy pozycji konkurencyjnej;

-    określenie jasnych celów i kierunków działania;

-    włączenie elementów dalekosiężnej filozofii do działania przedsiębiorstwa i przegląd długoterminowych konsekwencji bieżących decyzji;

-    wyjaśnienie zużycia zasobów w procesach działania, oraz koordynację pozyskiwania i zużycia deficytowych zasobów;

-    udoskonalenie komunikowania się w ramach przedsiębiorstwa i na linii przedsiębiorstwo - otoczenie¹⁴*.

W najbardziej ogólnym rozumieniu - jak się dziś przyjmuje - zarządzanie strategiczne opiera się na idei dopasowania przedsiębiorstwa do otoczenia¹⁴⁹.

Każda powyżej wymieniona definicja zarządzania strategicznego mówi o dopasowaniu organizacji do otoczenia, co jest rzeczą najistotniejszą. Ważne jest stwierdzenie J. Pcnca, iż nowoczesne zarządzanie strategiczne to obserwacja praktyki.

Zarządzanie strategiczne wymaga dużej wiedzy, inwencji i wyobraźni, rozumienia zachodzących w kraju i na święcie procesów i tendencji, a nawet ich przewidywania i wyciągania na podstawie analiz różnych wniosków kształtujących przyszłość organizacji.

W tym kontekście szczególnego znaczenia nabiera znana maksyma A. Einsteina, że: „Wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy”, wskazująca na umiejętność myślenia kontekstowego i dynamikę ulegających zmianom paradygmatów zarządzania organizacjami.

Przegląd przedstawionych definicji oraz ujęć zarządzania strategicznego skłania do stwierdzenia, iż jest to proces zorientowany na tworzenie rozwiązań strategicznych (długookresowych), zbudowanych w oparciu o zmiany zachodzące w turbulcntnym otoczeniu (pojawiające się szanse i zagrożenia) oraz zasoby będące w dyspozycji przedsiębiorstwa, w efekcie którego realizowane są cele organizacji poprzez sprawnie przebiegający proces implementacji strategii.

_

^IJ* Nasierowski W., Formułowanie strategii przedsiębiorstw, Wydawnictwo INGO, Warszawa 1995. s. 14

¹⁴⁴ Moszkowicz M., Strategie przedsiębiorstwa okresu przemian, PWE, Warszawa 2000, s. 26

I

I

-129-