Scan0002

Policja w III Rj<wi:«»pdU<j

policjanta. Przede wszystkim akcentowano funkcję policji jakó instytucji „użyteczności publicznej^r, spolegliwego opiekuna. Oczekiwano mocnego „osadzenia* i związania policji ze środowiskiem na najniższym poziomie (rejon zamieszkania). Położono nacisk na rozwój policji lokalnej. Można sądzicie niechęć okazywana przez wiele lat w kontaktach milicjanta z obywatelami brała się nic tylko z wyobcowania społecznego, lecz także z poczucia słabości funkcjonariusza służb porządkowych w obliczu powszednich zagrożeń.    ?

I Ustawa z6 kwietnia 1990 rokti o Policji (zwana dalej ustawą) rozwiązywała dawną instytucje Milicji Obywatelskiej, a powoływała Policję - umundurowaną i uzbrojoną formację, służącą społeczeństwu i przeznaczoną do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz do utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego. Ustawa precyzowała zakres jej zadań, nie zamykając jednak ich katalogu. Wiele zadań szczegółowych pozostawiła do regulacji w przepisach sz< /ególnvch-

Założeniem twórców ustawy było uregulowanie spraw Policji i policjantów w sposób kompleksowa. N'adalo to jej charakter aktu prawnego dość skomplikowanego, składającego się z dwóch części. Pierwsza - to zespół unormowań dotyczących organizacji i funkcjonowania Policji jako organu administracji państwowej, realizującego zadania państwa w dziedzinie ochrony bezpieczeństwa I porządku publicznego. W tym zakresie ustawa było aktem normatywnym o charakterze ustrojowym. Druga część - co zbiór przepisów regulujących status służbowy policjanta. W tej części ustawa określa tzw. pragmatykę służbową, czyli jest aktem określającym prawa i obowiązki funkcjonariuszy Policji.

System organizacji nowej instytucji Policji pizedstawiony został w ustawie w dwóch ujęciach. W pierwszym - jako podział na tzw. rodzaje Policji, do których zaliczono policję kryminalną, obejmującą służby

O dochodzeńJowo-śledczą,

O operacyjno-rozpoznawczą,

O techniki kryminalistycznej,

O techniki operacyjnej.

O policję ruchu drogowego I prewencji,

O oddziały prewencji i pododdziały antyterrorystyczne,

O policję specjalistyczną, w tym kolcjov/ą, wodną i lotniczą.

W skład Policji weszła również policja lokalna.

Dzięlo odciążeniu iej od pracy operacyjno-rozpoznawczej; dochodzeniowo-śledczej oraz częściowemu, kompetencyjnemu i finansowemu powiązaniu z organami samorządu terytorialnego - miała w możliwie najlepszy sposób służyć społecznościom lokalnym. Jednocześnie ustanowiono, żc organy samorządu terytorialnego mogą uczestniczyć w pokrywaniu kosztów funkcjonowania policji lokalnej, która przede wszystkim jest finansowana z budżetu państwa

W drugim ujęciu system organizacyjny przedstawia się jako system organów Policji w zakresie terytorialnym. Na czele Policji stanął komendant główny, będący centralnym organem administracji państwowej, właściwym w sprawach ochrony bezpieczeństwa obywateli oraz utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego, podległym ministrowi spraw wewnętrznych. W terenie natomiast realizację tych zadań powierzono komendantom: wojewódzkim i rejonowym oraz komendantom komisariatów policji.

Podobnie jak w okresie przedwojennym, organy samorządu terytorialnego uzyskały większy nil dotychczas wpły w na służby policyjne. Właściwe oigany samorządu terytorialnego uzyskały prawo opiniowania, powoływania i odwoływania komendantów komisariatów. Właściwe organy samorządu terytorialnego uzyskały również prawo występowania do komendantów rejonowych z. wnioskiem o utworzenie bądź likwidację właściwej jednostki policji lokalnej, a także o mianowanie i odwoływanie kierowników takich posterunków lokalnych. W sprawach związanych z organizacją wewnętrzną i wykonywaniem zadań Policji organy administracji ogólnej i samorządu terytorialnego uzyskały prawo żądania od niej wyjaśnień oraz przywrócenia stanu zgodnego z porządkiem prawnym. W zakresie wykrywania przestępstw i ścigania ich sprawców uprawnienia tc przyznano wyłącznic sądom i prokuratorom.

Szczególny charakter i znaczenie dla obywateli miały regulacje zawarte w rozdziale 3 ustawy, określające szczegółowo uprawnienia Policji wobec społeczeństwa podczas wykonywania ustawowych zadań. Ustawodawca podzielił ogół czynności wykonywanych przez Polrcję wccłu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw i wykroczeń na czynności:

O operacyjno-rozpoznawcze,

O dochodzeniowo-śledcze,

O administracyjno'-porządkowe waz

O czynności wykonywane na polecenie sądu, prokuratora, organów administracji

państwowej i samorządu terytorialnego.

W dalszej części określono niezwykłe ważne zagadnienia, a mianowicie uprawnienia policjantów w czasie wykonywania czynności służbowych. Znalazły się tu uprawnienia do:

O legitymowania,

O zatrzymywania,

O przeszukiwania osób oraz pomieszczeń,