Scan0040 (3)

dukujących zubożenie ustroju w potas oraz wtórny hiperaldosteronizm. Rzadziej przyczyną zasadowicy nieoddechowej jest stosowanie tlenu u chorych z przewlekłą hiperkapnią spowodowaną przewlekłymi zmianami zaporowymi w oskrzelach lub restrykcyjnymi w miąższu płucnym.

W obrazie klinicznym zasadowicy nieoddechowej najczęściej dominują objawy choroby podstawowej.

Zasadowica oddechowa

U osób starszych spowodowana jest zwykle hiperwentylacją indukowaną jadami bakteryjnymi (u chorych z posocznicą bakteryjną), czynnikami metabolicznymi (hiperammonemia u chorych z niewyrównaną marskością wątroby) lub uszkodzeniem lub nieprawidłową funkcją o.u.n. (zmiany zapalne lub zwyrodnieniowe, stany lękowe).

Obraz kliniczny zależy głównie od przyczyny zasadowicy oddechowej oraz stopnia zaawansowania hipofosfatemii indukowanej zasadowicą.

U chorych z przewlekłą niewydolnością krążenia leczonymi diuretykami nierzadko stwierdza się mieszaną postać zasadowicy, tj. zasadowicę nie-oddechowo-oddechową.

Kwasica nieoddechowa

Najczęściej spotykaną przyczyną kwasicy nieoddechowej u osób starych przebiegającej ze zwiększoną „luką” anionową (LA) jest kwasica mleczanowa spowodowana niewydolnością krążenia, posocznicą, wstrząsem lub ciężką hipoksemią. Wśród innych przyczyn kwasicy nieoddechowej u chorych tej grupy wiekowej wymienić należy kwasicę ketonową cukrzycową, głodową lub wywołaną alkoholem, kwasicę mleczanową lub wywołaną jadami egzogennymi (metanol, glikol etylenowy, kwas salicylowy).

Najczęstszymi przyczynami kwasicy metabolicznej przebiegającej z prawidłową LA i hipokalemią u ludzi starych są: utrata soków trawiennych przewodu pokarmowego oraz nabyte kwasice cewkowe typu I i II, natomiast kwasicy nieoddechowej hiperkalemicznej — pierwotny lub wtórny hipoaldosteronizm lub też niewrażliwość receptora aldosteronowego na ten hormon. Ta ostatnia postać etiologiczna kwasicy występuje najczęściej u chorych z śródmiąższowym zapaleniem nerek (wywołanym nefropatią zaporową) lub cukrzycową typu II w fazie rozpoczynającej się niewydolności nerek uwarunkowanej nefropatią cukrzycową.

Ostra kwasica nieoddechowa manifestuje się klinicznie głównie hiperwentylacją (oddech Kussmaula), natomiast kwasica przewlekła może przebiegać zupełnie bezobjawowo. W ostatnim przypadku w obrazie klinicznym mogą dominować objawy choroby podstawowej.

Kwasica oddechowa

Kwasica oddechowa u osób starych jest następstwem hipowentylacji płuc spowodowanej ostrymi lub przewlekłymi chorobami miąższu płucnego lub hipoperfuzji płuc uwarunkowanej przewlekłą niewydolnością serca. Czyn-

528