ScannedImage 68

40 -

Na ziemiach należących wówczas do Polski zawarta została .następnie Unia Brzeska w 1595 r., do której przystąpili prawie wszyscy biskupi prawosławni z wyjątkiem biskupów we Lwowie i Przemyślu. Jednakże i ta unia nie objęła całej ludności prawosławnej i niższego kleru, a w 1620 r. bawiący w Polsce patriarcha jerozolimski Te o fan ustanowił nową hierarchię prawosławną* W ten sposób unia zamiast zgody religijnej przyniosła nowe podziały i kłótnie, do czego dołączyły się motywy polityczne, wynikające ze wzrastają-' cej potęgi i ekspansji carów moskiewskich. Po rozbiorach Polski i przyłączeniu ziem wschodnich' do Rosji "unia stopniowo była likwidowana, jedynie na terenach zaboru austriackiego przetrwała do roku 1946.    •

W pierwszej połowie XIX w. powstała w Warszawie diecezja prawosławna.

• Po pierwszej wojnie światowej w granicach Polski znalazło się ponad 4 miliony prawosławnych. Utworzona została metropolia w Warszawie z pięcioma diecezjami, a w 1924 r* Cerkiew prawosławna w Polsce otrzymała od patriarchy w Konstantynopolu autokefalię, co w roku 1948 uznała również Cerkiew rosyjska.

W obecnych granicach Polski żyje pół miliona prawosławnych -dane z końca r. 1973 460.000 -. Nowy podział administracyjny obejmuje cztery diecezje: Warszawa-Biełsk /metropolia/, Łódż-Poznań,

Białystok-Gdańsk i Wrocław-Szczecin. Kościół prawosławny'posiada dwa klasztory; męski sw.Onufrego w Jabłecznej n/Bugiem /pow.Biała Podlaska/ i żeński św.Marty i Marii w Grabarce /pow.Siemiatycze/; parafii jest około 200, seminarium duchowne znajduje się • w. Warszawie, a na Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej istnieje sekcja prawosławna.

Na trzecim zgromadzeniu w New Delhi w 1961 r. Kościół Prawosławny w Polsce został przyjęty do Światowej Rady Kościołów. Należy on również do Polskiej Rady Ekumenicznej i bierze udział przez swych delegatów w szeregu międzykościelnych i międzynarodowych konferencji.

■* Oficjalnym organem prasowym Kościoła Prawo sławnego w Polsce jest CERKOWNU WIESTNIK /Wiadomości Kościelne/, a językiem liturgicznym - starocerkiewny.

Kościół Ewangelicko-Augsburski.

Luteranizm szerzył się najwcześniej w Gdańsku, Wrocławiu, Poznaniu i w miastach Prus Królewskich. Gdy w roku 1525 ziemie Zakonu Krzyżackiego zamieniono na księstwo lenne, ostatni Wielki Mistrz zakonu Albrecht przyjął ewangelicyzm i uznał go za religię swego karju; centrum szerzenia idei Reformacji stał się uniwersytet v/ Królewcu, tu również wydawano drukiem po polsku pisma ewangelickie. W połowie XVI w. cała ludność księstwa Cieszyńskiego, pozostającego pod władzą księcia Wacława Adama z rodu Piastów, przyjęła luteranizm.

Nie można twierdzić, że luteranizm przyjmował się w Polsce tylko wśród ludności pochodzenia niemieckiego. Luter głosił zasadę posługiwania się językiem narodowym, i w Polsce luteranizm przy-