SDC11751

Transformacja w toku

ną, a przecież to logiczny wniosek z towarowej* teorii pracy. Źródłem sprzeczności między teorią 1 praktyką jest oczywiście fakt. żc praca nie jest tak naprawdę towarem i że gdyby odmawiano jej jedynie po to, żeby ustalił jej dokładną cenę (podobnie jak w podobnych okolicznościach wstrzymuje się wzrost podaży w przypadku innych towarów), społeczeństwo wkrótce rozpadłoby się, bo nic miałoby z czego żyć. Co ciekawe, liberalni ekonomiści niezwykle rzadko wysuwają ten argument w dyskusjach o problemie strajków.

Wróćmy jednak do rzeczywistości: strajkowa metoda ustalania płac okazałaby się szkodliwa w społeczeństwie każdego typu - nie wspominając o naszym, które szczyci się utylitarystyczną racjonalnością. Robotnik nłe ma zapewnionego bezpieczeństwa pracy w systemie prywatnej przedsiębiorczości, co zdecydowanie obniża jego status. Jeżeli dodamy do tego zagrożenie, jakim jest masowe bezrobocie, to funkcja związków zawodowych staje się z moralnego i kulturowego punktu widzenia decydująca dla utrzymania minimalnych standardów życia znacznej części populacji. Mimo to każda metoda interwencji zapewniająca robotnikom ochronę musi naruszać mechanizm samoregulacji rynku i ostatecznie zmniejszać sam fundusz dóbr konsumpcyjnych, który zapewnia im place.

Podstawowe problemy społeczeństwa rynkowego, czyli kwestie interwencjonizmu i pieniądza, z konieczności musiały się pojawić ponownie. Znalazły się one w centrum polityki w latach dwudziestych XX wieku. Liberalizm gospodarczy i interwencjonizm socjalistyczny odpowiedziały na nie w różny sposób.

Liberalizm gospodarczy' podjął próbę przywrócenia samoregulacji systemu rynkowego poprzez Wyeliminowanie polityki interwencjoni-stycznej, która ograniczała wolność rynków ziemi, pracy i pieniądza. Usiłował rozwiązać problem związany z trzema fundamentalnymi zasadami: wolnego handlu, wolnego rynku pracy i swobodnie funkcjonującego systemu waluty złotej. Stal się przednią strażą heroicznej próby odbudowy światowego handlu, usunięcia wszystkich przeszkód na drodze do mobilności siły roboczej i rekonstrukcji stabilnych walut , len ostatni cel miał pierwszeństwo przed pozostałymi. Zwolennicy tej idei wiedzieli bowiem, że jeżeli nie uda się odbudować wiary w pieniądz, to mechanizm rynkowy nie będzie mógł funkcjonować, a w tym przypadku byłoby iluzją oczekiwać, że rządy powstrzymają się od ochrony życia swoich obywateli wszelkimi dostępnymi środ-

, GOSPOOARKA rynkowa

PENłOW^^aA

_nale£ały przede wszystkim cła i ustawodow-rch_$^r°^<^^>zagvvarantować żywność i zatrudnienie. czvłi

Ine.    ^z“*-----

o ^s0Ci” rodzą) interwencji, który uniemożliwi,! funkcjonowanie ^te -r*Q_$ię systemu rynkowegó.

i**¹

p asi

jccg° _bardziej bezpośredni powód, dla którego odbu-

^ narodowego systemu walutowego została uznana za BK jtiiędzy⁰^ _ob,_ic/u zdezorganizowanych rynków i niestabilnych Aft***''* ^CC arodowy kredyt odgrywał coraz ważniejszy rolę. Przed lut mfc^dz^¹ patową międzynarodowe ruchy kapitału (inne niż ^S<\ct*^$7A '^VO,wcstycjami długoterminowymi) pomagały jedynie zacho-r ^{z in}o£_ć bilansu płatniczego; były jednak bardzo ograniczone Kredytu udzielano tylko tym, których uważano M£rg|ig|H—*-    * ,

tej    _____ interesach. Obecnie tendencja została odwró*

a ufania w

n#^v ■■■i

z*^g0<3lingi, takie )ak rcp«-^,    .

co^na: d R udzielano na gruncie na wpół politycznym - właśnie po

3 pófy^c2’^e _żiiwić płacenie reparacji. Jednak pożyczki udzielane były

to. 6* ^Un]°du na politykę gospodarczy - po to, by ustabilizować ceny

-'V ^ę.^-^,,nvrócić system waluty złotej. Mechanizm kredyto-

my

eh W

lak reparacje, powstawały na gruncie politycznym a gruncie na wpół politycznym - właśnie po

aP¹

to

m

HJJPPBibo przywrócić system Z. wykorzystywała relatywnie „zdrówa* cześć śWiiił t celu wypełnienia luk we względnie zdezorganizn '' ^gOSP^odark tej gospodarki, niezależnie od warunków produ«ęfciach fiatnlc^e. budżety    ^q handlu. Bilanse

mgosóbjprzy wykorzystanie rzekoS -•

mechanizmu kredytowego J| .'^VS2echP°tężnego

⁵ • *y^,e w mechanizm ten

m

,tovve

kursy równoważono w pewnej liczbie krajów

P

»arty na założeniu, ze przywrócone zosuną stabilne waluty. ! kolei oznaczało powrót do złota. Elastyczna, niezwykle mocna

--____ji

i sztuczny sp

—*

poparty na

sam a to z

_mka p°^z

kalała zachować pozory jedności w rozpadającym się syste-

m ie g°^sP

od

arczym - jednak to, czy gumka ta mogła wytrzymać napię

cie

^g . _{ło 0}d _tego, czy w porę powrócono do waluty złotej.

zalezai    ____ ____

Genefa stanowiła na swój sposób niezwykłe dokonanie. Gdyby podstawowy cel nic okazał się ze swej istoty niemożliwy do osiągnięcia, z pewnością by go osiągnięto - tak sprawna, nieustająca i pełna determinacji była ta próba. Jednak w ówczesnej sytuacji żadna interwencja nic mogłaby być bardziej destrukcyjna niż właśnie Genewa ponieważ zawsze wyglądało na to. że jest bliska sukcesu w jeszcze większym stopniu pogłębiła skutki swojej ostatecznej porażki. Miedzv 1923 rokiem, kiedy marka niemiecka zosuła starta w proch wciaau kilku miesięcy, a poc^Udem 1930 roku. kiedy wszystkie liczącej

|| m ^powróc,,y g ^waluLy |1§ Bi