SDC13267

31

K. J. D:iejr jętykoauiwilKa

nego znaczenia. ale zdolnych do tworzenia szeregów znaczących, Ij. wyrazów i zdań. Jednostkę taką nazywano sloikheton ‘element pry marny', co odpowiada znaczeniowo naszemu fonemowi. We-dhig Platona, nie można pojąć mowy ludzkiej bez rozróżnieniu określonej ilości odrębnych ttoikheia w nieskończenie podziel-nym potoku dźwiękowym, wytwarzanym przez glos ludzki, i równocześnie nie możemy poznać ani jednego spośród tych *Uń-kheta, nie poznawszy ich wszystkich. W tym poglądzie dopatrywać się można zarodków koncepcji systemu fonologicznego.

W drugim okresie rozwoju językoznawstwa greckiego, w III i II w. p.n.e., zagadnieniami języka interesowali się głównie filologowie z Aleksandrii, którzy zetknęli się z nimi przy wydawania tekstów klasyków greckich, oraz filozofowie ze szkoły stoickiej w Atenach, na Rodos i w Pergamon, którzy badali język w ramach swej szeroko pojętej logiki. Wytworzyły się dwa obozy: analogistów i anomalistów. Do pierwszego z nich należeli filologowie aleksandryjscy, natomiast stoicy byli anomalistami. Terminy analogia ‘proporcjonalność’ i anomalia 'nierówność* pochodzą z matematyki i do rozważań gramatyczno-logicznych zostały wprowadzone przez głównego założyciela szkoły stoickiej, Ghryzypa z Soloi (282—208). Dla następnych pokoleń jednak wyrazy te stały się ośrodkiem dwóch różnych koncepcji języka. Aleksandryjscy analogiści byli zdania, że w języku panuje prawidłowa regularność, wynikająca z zupełnej zgodności między- kategoriami logicznymi i gramatycznymi. Wedle anomalistów natomiast w języku włada dowolność, a kategorie gramatyczne w wielu wypadkach odbiegają od logicznych. Analogiśc-i pojmowali język jako system stosunków proporcjonalnych, co stanowi zarodek nowoczesnej koncepcji systemu języka, anomaliści natomiast zasłużyli się głównie krytyką zbyt uproszczonej koncepcji tego systemn wysuwanej przez analogistów. I tak analogiści twierdzili, że pewnym kategoriom pojęciowym odpowiadają zawsze te same końcówki wyrazów. Anomaliści zwalczali ten pogląd, wskazując na różne wyjątki. To z kolei zmusiło analogistów do określenia klas wyrazów, w których dane końcówki są wykładnikami danych kategorii. Idąc tą drogą, doszli oni do ustalenia typów odmian imion i cza-