skanowanie0017

86

maga ono przeto, by te części występowały obok siebie, a ponieważ rzeczy, których części występują obok siebie, są właściwym przedmiotem malarstwa, wobec tego ono i tylko ono jedynie potrafi naśladować piękno fizyczne.

Dlatego poeta, który elementy piękna ukazywać mógłby tylko jeden za drugim, wstrzymuje się zupełnie od przedstawienia piękna, fizycznego jako piękna. Czuje on, że elementy te, ułożone jeden za drugim, nie mogą wywołać takiego wrażenia, jakie wywołują występując obok siebie; że koncentrujące spojrzenie, które chcemy rzucić na nie wszystkie razem po ich wyliczeniu, nie da nam harmonijnego obrazu; że wyobraźnia ludzka nie jest zdolna przedstawić sobie, jaki efekt dają razem te usta i ten nos, i te oczy, jeśli nie przypomnimy sobie podobnej kompozycji takich części w naturze czy sztuce.

1 tutaj również Homer jest wzorem ponad wzory. Mówi on: Nireus ⁹¹ był piękny, Achilles jeszcze piękniejszy, Helena posiadała urodę boską. Lecz nigdy nie zapuszcza się w bardziej wyczerpujący opis tych piękności. A przecież urodzie Heleny poświęcony został cały poemat. Jakże rozkoszowałby się takim opisem nowoczesny poeta!

Już Konstantyn Manasses⁹² pragnął swoją suchą kronikę przyozdobić wizerunkiem Heleny. Muszę podziękować mu za tę próbę. Nie wiedziałbym bowiem naprawdę, skąd zaczerpnąć przykład, z którego wyraźnie by wynikało, jak niemądrą jest rzeczą odważać się na coś, czego tak roztropnie poniechał Homer. Gdy czytam u niego (1):

^vHv 7] -f’jV7) T:episystppyę, styptiumŹTr,,

Ttortdpcioę,, eurr(joo;7ur,, yynhyp,' )■-,

' IO.r.cf.p/.rN7 r,f, ó;[y y/p.twy yćjyov

</vu;ą>i)c c;./.7tvoov,

T6 TXpóao.Mcov »:a';dĆAEOxov, t| nrą,.:<A iNoóypooę,

To r;oóc>civ,~ov hdyyyi, to    {>'>') top-tiw,

K«XXoę źvstvIT^8sutov,    r/tróypooy,

"EpCiTTTS TT,V >.SOy.ÓT7)~a poSÓ/pOl7- '.TOoby},

Yię e! TT' tov e?,ćęiavTa paóei Xc/,o.r;r/>ć r;op<pś>p«.

Asipt [Aaxpd, łiaT«^suxoę, 6!)ev erjtuilo<jpy'/;S)tj K'Jxvoysv?) tt,v euo7;tov 'Eaśv7)v yprjuarć^eiv.--

— to wydaje mi się, że widzę, jak ktoś wtacza na górę kamic nie, z których na szczycie powstać ma wspaniała budowla, aI■ ■ wszystkie one same staczają się na drugą stronę. Jaki obraz pozostawia ten potok wyrazów? Jak zatem wyglądała Helena? Gdyby słowa te czytało tysiąc ludzi, czyż nie powstanie w każdym z nich własne tylko wyobrażenie jej osoby?

Prawda jednak, że polityczne⁹³ wiersze jakiegoś mnicha nie są poezją. Posłuchajmy więc Aricsta, opisującego czarującą Al-cinę (2):

«Bi 'persona sra tanio ben formatu,

Quanio mai flngsr san Pittori indusiri:

Con bionda chi oma, lunga e annodata,

Oro non e, che piu risplsnda, a lustri, Spargcasi per la guancia cielic a ta Misio color di rosę e cli ligustri.

Di terso avorio era la fronte Hela,

Che co spazio finta con giusta meta.

Sotto Oma negri, e sottilissimi archi Sen ćlue negri o ech i, anzi due chiari soli,

Diet osi a riguardare, d mover par chi.

Interno a cui par cJDAnior schsrzi, e voli.

E chhndi tutta la jareira s car chi,

E che visibilmentc i cori involi.

(mumii U naso per rączo ii viso scende Che non lrova Pinuidui ove l’emende.

Sotto ąuel sta, quasi fra due zaMeite.,

La bocca sparsa di natio cinabro,

Quivi due filze son di perle clctie,

Che chiucle, ed apre un bello e dolce labro; Quindi escon le cortesi parolette,

Da render molle c-gni cor rozo e scarbo; Quivi si forma ąuel soave riso,

Ch’apre a sua posła in terra il paradiso.

Bianca neve e il bel collo, e’l petto latte, II collo e tondo, il petto colmo e largo;

Due pome acerbe, e pur d’avorio fatle, Yengono, e ran, cc me enda al primo rnargo, Quando piacercle aura il mar combatte.