Syst Finansowy112 113

w szczególności działania analityczne i badawcze, aktywny udział w tworzeniu programów dostosowawczych i w negocjacjach z UE oraz właściwą politykę licencyjną i regulacyjną;

•    budowanie odpowiedniej pozycji NBP w stosunkach z rządem i parlamentem oraz z instytucjami UE, połączone z przeprowadzaniem zmian organizacyjnych i technologicznych umożliwiających współpracę banku centralnego z Europejskim Systemem Banków Centralnych, a następnie uczestnictwo w nim.

2.    Osiągnięty w okresie transformacji w Polsce względnie wysoki poziom rozwoju banków uniwersalnych i stosunkowo słabe zaangażowanie banków wyspecjalizowanych, w szczególności banków inwestycyjnych, w świadczenie usług upoważnia do podzielenia poglądów tych autorów, którzy wskazują na większe możliwości świadczenia w przyszłości usług inwestycyjnych przez banki uniwersalne (Wal-kiewicz, 1999). Wprawdzie z działalnością banków na rynku kapitałowym wiążą się nowe rodzaje ryzyka a struktury organizacyjne banków uniwersalnych nie spełniają w pełni kryteriów przejrzystości, to jednak z racji prowadzonej na szeroką skalę działalności kredytowej mają one dostęp do informacji o potencjalnych odbiorcach usług inwestycyjnych. Tak więc wydaje się, iż w perspektywie można mówić o sytuacji, w której usługi inwestycyjne w Polsce będą na szeroką skalę świadczone przez banki uniwersalne o strukturze odpowiadającej modelowi holdingu bankowego. Nie bez znaczenia jest również to, że wprawdzie dyrektywy UE nie określają i nie narzucają określonego modelu, pozostawiając tę sprawę do decyzji państw członkowskich, to jednak większość tych państw przyjęła model banku uniwersalnego.

3.    Wprawdzie proces konsolidacji w polskiej bankowości spółdzielczej, wyrażający się spadkiem liczby banków i wzrostem ich kapitału, poprawił nieco ich kondycję i konkurencyjność, ale w dalszym ciągu stoją one przed koniecznością podjęcia szeregu, typowych również dla innych sektorów bankowości, działań na rzecz zwiększenia efektywności i stabilności działania. Banki spółdzielcze muszą w większym niż dotychczas stopniu wykorzystać swoje atuty, polegające głównie na tym, że ich działalność oparta jest na inicjatywach lokalnych (kapitałowych, organizacyjnych i własnościowych), że mają dobrze rozwiniętą sieć i mogą wypełniać nisze rynkowe wykorzystując nawet monopolistyczną pozycję na lokalnym rynku finansowym. Wszystko to wymaga odpowiednich, efektywnych struktur i kapitału. W związku z tym należy wyrazić nadzieję, że ustawa dotycząca bankowości spółdzielczej z 2000 r.²⁵ stworzy warunki do dynamicznego rozwoju tego segmentu bankowości o niezwykle bogatych tradycjach.

4.    W odniesieniu do takich segmentów bankowości, jak bankowość hipoteczna, ekologiczna, elektroniczna, których dotychczasowy rozwój w Polsce był wyraźnie hamowany przez istnienie wielu barier, należy prognozować istotne pozytywne zmiany, wynikające z następujących przesłanek:

•    wiele czynników decyduje o rosnącym zapotrzebowaniu na usługi wymienionych sektorów,

²⁵ Ustawa z 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i o bankach zrzeszających, Dz. U. 2000, nr 119, poz. 1252.

1 17

•    postęp w sferze ustawodawstwa bankowego oraz w sferze technologicz-no-organizacyjnej wyzwoli dodatkowe inicjatywy na rzecz rozszerzenia skali ofert bankowych z omawianego zakresu,

•    nasilająca się konkurencja zagraniczna i obawa przed utratą klientów będzie dodatkowym impulsem do szybkiego rozwoju tych rodzajów bankowości.

5.    Podobnie będzie z bankowością komunalną. Reforma administracyjna kraju, decentralizacja uprawnień dotyczących gospodarowania środkami finansowymi, wzrost samodzielności jednostek samorządu terytorialnego, a w rezultacie wzrost zapotrzebowania na bankowe usługi komunalne sprawia, że bankowość ta ma przed sobą optymistyczną przyszłość.

6.    W odniesieniu do dwóch podstawowych segmentów bankowości, tj. bankowości detalicznej i korporacyjnej, można sformułować następujące spostrzeżenia:

•    bankowość detaliczna powinna być nakierowana na klienta oraz tworzenie nowych kanałów dystrybucji; osiągnięcie tego celu uwarunkowane jest jednak pokonaniem szeregu barier, o których już wspominaliśmy, a które wiążą się m.in. z poziomem zamożności społeczeństwa i jego skłonnością do oszczędzania, wykorzystaniem nowoczesnej techniki bankowej oraz stworzeniem ustawodawstwa, które w większym stopniu zabezpiecza interesy klientów banku;

•    przyszłość bankowości korporacyjnej wiąże się z formami zasilania finansowego przedsiębiorstw i instytucji, metodami zagospodarowywania ich środków finansowych oraz formami rozliczeń bezgotówkowych; ten segment bankowości, licząc się podobnie jak inne segmenty z zewnętrzną konkurencją, musi przyjąć zasadę dynamicznego rozszerzania gamy usług finansowych świadczonych na rzecz klientów.

Literatura

Alińska A. (2000) Perspektywy rozwoju i funkcjonowania sektora bankowości spółdzielczej w Polsce u progu XXI wieku, w: Finanse, banki i ubezpieczenia w Polsce u progu XXI wieku, t. II, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. Poznań.

Baka W. (1991) Scalanie i rozdrabnianie, „Gazeta Bankowa”, nr 43.

Baka W. (1998) Bankowość centralna. Funkcje — metody — organizacja, „Biblioteka Menedżera i Bankowca”, Warszawa.

Baka W. (2001) Eurosystem — bankowość centralna XXI wieku, „Prawo Bankowe”, nr 1.

Bankowość. Podręcznik akademicki (2001), W.L. Jaworski, Z. Zawadzka (red.), Poltext, Warszawa.

Bereza S. (1995) Zarządzanie ryzykiem bankowym, Związek Banków Polskich, Warszawa.

Białek G. (1994) Zarządzanie pieniądzem w banku komercyjnym, Twigger, Warszawa.

Daniluk D. (1996) Regulacje i nadzór bankowy w Polsce, „Biblioteka Menedżera i Bankowca”, Warszawa.

Daniluk D. (1997) Proces wdrażania Narodowej Strategii Integracyjnej — podstawowe funkcje i zadania Narodowego Banku Polskiego, ,3ank i Kredyt”, nr 6.

Flejterski S. (1999) Różnicowanie struktur we współczesnej bankowości, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.

Golajewska M„ Józefowska M. (2000/2001) Banki komercyjne, w: Bankowość na świecie i w Polsce. Stan obecny i tendencje rozwojowe, L. Oręziak, B. Pietrzak (red.), Olympus, Warszawa.