DSC1011

I

14

skiego w jego wielowiekowym rozwoju: „Przypominam sobie z Ut dawniejszych recenzję dziennikarską o jednym z utworów Adolfa Dygasińskiego, jeszcze żyjącego wówczas, gdzie felietonista sto* leczny zarzucał temu pisarzowi, iż język jego — język Dygasińskiego — jest zaniedbany. Tymczasem to właśnie język literacki recenzenta — którego nazwisko wypadło mi z pamięci — był zaniedbany, bynajmniej nie przez jakiś indywidualny defekt pisarski, lecz przez skąpość wyrazów, nazw rzeczy, barw zjawisk, przez oschłośp, skostniałość, tożsamość z oschłością i skostniałością jego kolegów po piórze. Nieprzebrane zaś bogactwo języka i sposobów wyrażania się Adolfa Dygasińskiego — który miał w uchu jedną z najczystszych gwar na południowych stokach i rozłogach Gór Świętokrzyskich — $>kolic Wiślicy, Rytwian, Sta- i szowa, Zborowa, Rurozwęk, Oleśnicy, Stopnicy -— dziedziny Oleśnickich i Zborowskich, a prapopieliska Wiślan, który rozumiał i czuł, jak nikt inny, istotę * tamecznego życia, byt tamecznych ludzi, zwierząt, ptaków, roślin i kwiatów, lasów i pól — streściło się w dziełach jedynych w swoim rodzaju... był niezwykłym pisarzem, że pismo swe zbliżył do mowy ludu pewnej okolicy na bardzo małą odległość, a jednak jest zrozumiały dla wszystkich, od najwyższych do najniższych w społeczeństwie”.

Powieść Zając należy do realistycznych tradycji polskiej prozy zarówno ze względu na trafne obserwacje społeczne, jak i ze względu na oryginalny artyzm w ukazywaniu człowieka i przyrody ojczystej.

BIBLIOGRAFIA

Tekst Zająca został oparty na wydaniu: Adolf Dygasiński Dzieła tW~ brane, t. III, Czytelnik. Warszawa 1954.

A I. BURO W, Estetyka marksistowsko-leninowska przeciwko naturalizmo-wi w sztuce, „Myśl Współczesna”, 1950, nr 10. ' i Z JAKUBOWSKI, Z dziejów naturalizmu w Polsce (^Studia Historycznoliterackie” , t.. V, Instytut Badań Literackich, Ossolineum, Wrocław 1951).

b ZOLK i LIWSKI, Zwierciadło naturalizmu polskiego („Materiały do nauczania hi ■torii literatury polskiej. Wybór artykułów krytyczno-literak I kleb dla łdaay XI**, Warszawa 1950).

z \ n ^c

M