0000901

— 14 —

Niezmiernie ważnym czynnikiem nietylko mleczności krów, ale i zalet mleka jest stan zdrowia krowy i dla tego wszelkiemi sposobami starać się trzeba o utrzymanie go w jak najlepszym stanie. Pomogą do tego : świeże powietrze, wzorowa czystość, ścisłe dezinfekcye za każdym chorobliwym objawem, trochę ruchu, nawet w zimie, wreszcie sadzawki, w których bydło mogłoby się pławić latem. Należy zabezpieczać krowy od zawiania, szczególniej po ocieleniu, obchodzić się zawsze z niemi z wielką łagodnością, chronić je od wszelkiego niepokoju i rozdrażnienia z powodu czy to much, czy to fukania, szturchania i bicia, zapewniając jak największy spokój zwłaszcza podczas przeżuwania.

W Holandyi, skoro krowy napasły się i pokładły do przeżuwania, nie wolno nikomu do obory wchodzić, a kiedy się zdarzy, że po nakarmieniu krów jest kto zmuszony wejść do obory, to się jak najciszej zachowuje i za nicby krowy z miejsca nie poruszył. W ogóle nigdy tam krów nie szturchają, nie fukają na nie, a tern bardziej nie biją ich. Trzeba bardzo pilnować, aby pastuchy nie pozwalali sobie na złe obejście się z krowami

i uważać, czy krowy nie mają pręg na skórze od uderzenia batem. Ale najlepsze obejście się z krowami nie zabezpieczy im zdrowia, jeżeli przytem w oborze nie będzie utrzymana jak największa czystość i mniej więcej jednostajna ciepłota. Największa część wadliwości mleka pochodzi ze źle utrzymanych obór albo nieczystości naczyń, używanych do mleka.

Co do ciepłoty w oborze, upragnioną jest rzeczą, aby się utrzymywała na 12° do 15° *) ciągle bez żadnej znaczniejszej zmiany.

Dojenie krów. — Dojenie wymaga umiejętności, wprawy, pewnej siły i wielkiej czystości.

Zanim osoby, mające krowy doić, zabiorą się do tej roboty, jedna z nich powinna obejść dokoła oborę z wiadrem letniej wody i czystym, do tego przeznaczonym, dość grubym a bardzo miękkim płatem, i wszystkim po kolei krowom wymiona i sutki czyli strzyki starannie wymyć, a następnie wytrzeć do sucha.

Osoby dojące powinny własne ręce przedtem porządnie wymyć a także przekonać się, czy

*) W całej książce temperatura podana w stopniach Celsiusza.