013001

222

Główne staranie skierowane jest zawsze na wzmocnienie całego ciała, aby miało siłę do wyrzucenia ze siebie złych materyj zaległych. Gdy te zostaną usunięte, wówczas z pewnością uzdrowienie nastąpić musi.

Histerja.

Z całą słusznością nazwać można histerję chorobą wysoce złośliwą i upartą, której z pewnych względów trzeba się bardzo obawiać. Nie możnaby prawie wierzyć, że histerja potrafi doprowadzić człowieka do tak opłakanego stanu, gdyby liczne przykłady nie przesuwały przed naszymi oczyma codziennie tak smutnych tego dowodów. "W dzisiejszych czasach już nawet między mężczyznami pojawia się histerja, głównie jednakowoż trapi ona ród niewieści, na szkodę społeczeństwa.

Według zrobionych przezemnie doświadczeń, histerja nawiedza tylko ludzi n e rwo wo-c horych i n i e-dokrewnych, zaczyna się zazwyczaj od brzucha. Ludzie słabowici, z powodu złego lub nieodpowiedniego odżywienia są niedokrewnymi, dlatego też organizm ich nie może wytworzyć i rozwinąć należytych sił, a z tego powodu każda najmniejsza drobnostka wywołuje zaburzenia w organizmie. Niedokrewnym powodzić się dobrze nigdy nie może, ciało ich zwolna nędznieje, i z każdym dniem zbliża się do ruiny. Histerja objawia się więc albo przez bardzo wielkie zwątlenie, albo przez nadzwyczajne rozdrażnienie, co zależy po największej części od stosunków, w jakich owa osoba żyje. Jeżeli są one pod każdym względem pomyślne, wówczas następuje zwykle zwątlenie i wycieńczenie; w innych razach występuje podniecenie i podrażnienie. Ponieważ histerycy mają zazwyczaj wygląd dobry, dlatego nikt nie chce ich skargom dawać wiary, mówiąc, że choroba ich jest urojoną, istnieje tylko we fantazji, że wmawiają w siebie chorobę. Dopiero kiedy stan ich pogorszy się i znamiona choroby wystąpią jasno, wówczas dopiero wierzą ludzie, że samo urojenie nie mogło unieść tak daleko człowieka.

Znałem dzielną dziewczynę, córkę poczciwych rodziców prostego stanu. Była ona znakomitą uczennicą

^r

i pociechą swoich rodziców. Kiedy dorosła, zaczęła okazywać szczególniejsze upodobania, i dziwnie zachowywała się wobec swego otoczenia; raz była bardzo wzburzoną, drugi raz gniewną, albo czuła się o co bądź obrażoną. Jeżeli kto sprzeciwił się dziewczynie, lub starał się jej coś wytłumaczyć, wówczas tem gwałtowniej opierała się przy swojem zdaniu. W końcu zauważyć można było u niej dwa tylko stany, w których się na przemiany znajdowała; albo była okropnie wzburzoną i zirytowaną, albo przygnębioną zupełnie i bezsilną. Później nastąpiły także zaburzenia w organizmie, i pacjentka traciła zupełnie przytomność, skoro zaś przytomność odzyskała, wówczas zbaczała od normalnego trybu życia, i wykonywała rzeczy do wiary niepodobne. W stanie rozdrażnienia pisywała listy wyszukanym stylem książkowym (hochdeutsch), wzorowe co do formy i treści. Trafiały się tam i wyrażenia zaczerpane z obcych języków, a nie jeden uczony zapytywał się, zkąd ona znać je mogła?... Robiła uwagi lub wydawała sądy tak poważne, że dziwić się trzeba było, jak prosta dziewczyna mogła mieć tak szerokie wiadomości, i tak bystry umysł. W stanie podniecenia układała śliczne wierszyki, chociaż nikt nie słyszał, ażeby przedtem zajmowała się układaniem rymów. W innym czasie czuła się śmiertelnie osłabioną, że mówić zupełnie nie mogła, i o nic się nie troszczyła, co się wokoło niej działo; krótko, zachowywała się tak, że nie można było sobie pomyśleć większego przeciwieństwa obecnego stanu do poprzedniego. Również dziwaczną była we wyborze pokarmów; rzadko mogła jadać zwykłe potrawy, które dawniej bardzo lubiała, a co dziś jadła z wielkim apetytem, to odtrącała z odrazą dnia następnego. W takim stanie przeżyła blizko lat dziesięć; raz było jej lepiej, a raz gorzej.

Jakkolwiek histerja nie jest urojoną chorobą, to nie można zaprzeczyć, że chorobliwe urojenie wielki wpływ wywiera na niektóre osoby, i gdy sobie coś raz w głowie umyślą, już im tego wyperswadować ani wytłumaczyć nie można. Jeżeli mniemają, że dzisiaj mogą chodzić, to będą chodziły; jeżeli zaś powiedzą sobie, że nie mogą chodzić, to nikt ich zmusić do tego nie potrafi, chociażby mogły chodzić bardzo dobrze. Gdy mają

I