02101

15

Zabytki romańskie.

I tutaj też otwarte pole do badań, a wędrówką badacza z łokciem i ołówkiem w ręku, po klasztorach tych odkryłaby bogate źródło do historyi sztuki w kraju.

Wiemy dotąd, źc kościoły ze śladami stylu romańskiego są najliczniejsze w Wielkopolsce, a idą aż pod Łęczycę i w Szląsk, wiążąc się z zabytkami Krakowa i jego szerokich okolic. Mazowsze, Litwa i Ruś, zabytków tego stylu nie mają, chyba o tyle, o ile dostał się orna-mentacyą do budowli bizantyńskich cerkwi obrządku wschodniego. W ogólności każdy kościół bardzo dawnej erek-cyi stawiany z kamienia polnego w sześcian czyli kostkę obrobionego, z półkolistą przystawą za wielkim ołtarzem czyli absydą, ź wieżą od frontu a oknami przedzielonemi w środku kolumneczką, zaliczają do budowdi romańskich. Z małym wyjątkiem są one wszystkie przerobione w XVII wieku. Jedynie większe kościoły klasztorne z ostatniego peryodu występują wspaniąlej i zapowiadają wprowadzeniem gotyckiego łuku tu i owadzie świetną epokę ostro-łuku w Polsce.

Rozdzielamy zabytki stylu romańskiego w Krakowie na dwa główne peryody, pierwszy od r. 1000 do 1200, drugi od r. 1200 do 1257 r. Z epoki pierwszej pozostały ślady bazylik płaskokrytych i krypty, z drugiej kościoły klasztorne i świeckie budowle.

Charakter'' stylowy pierwszej epoki od roku 1000 do 1200,

Kościoły małych rozmiarów', budowane wyłącznie z kamienia sześciennego, już to większych lub mniej-