0352

VII. 2.

ZIEMOMYSŁ.

335

1287 r. również dotyczyć może tylko Ziemomysła, nie zaś Ziemowita, który zmarł dopiero 1307 r. [VII. 6.). Ten błędny szczegół Rocz. Tras. spowodował wielkie zamieszanie w opowieści Długosza, który mając skądinąd wiadomość, iż pośród synów Kazimierza I występują Ziemomysł i Ziemowit, podaje ich w kilku miejscach^{1 2 3}) jako osoby identyczne (Semomislaus alias Semoeitus), choć gdzieindziej-), przepomniawszy o tem, trafnie rozróżnia Ziemomysla od Ziemowita

Synem Kazimierza I mieni się sam Ziemomysł w dokumencie z r. 1286 ^{4 5 6}); toż samo stwierdzają inne źródła, z dodatkiem, że był drugim jego synem, młodszym od Leszka {VII. l.\ jako to: Rocz. Franc. krak. •'*), Geneal. Tomic.i dokument    jego ojca z r. 1257 ⁷).    Geneal. S. Hedw.⁸)    kładzie go    raz na czele

dzieci Kazimierzowych, a wiec przed    Leszkiem; na innem jednak miejscu⁹) trafnie    wymienia    go dopiero po

Leszku. W obu ustępach podaje zarazem wiadomość, że matką jego była Konstancya. Wszystkie powyższe szczegóły, a więc ojcowstwo Kazimierza, macierzyństwo Konstancyi i młodszość w stosunku do Leszka znajdują potwierdzenie w Chroń. Pol.¹⁰), Chroń, princ. Pol.¹¹) i w dwu dokumentach Kazimierza I z r. 1252¹⁵) i 1257 ^ir).

Kron. Wielk. ^u) zapisała pod r. 1261 wiadomość o buncie Leszka i Ziemomysla przeciw ojcu z powodu nastawania macochy na ich życie, i o zagarnięciu przez nich grodów Łęczycy i Sieradza w samoistne władanie. Świadectwo to stwierdza wprawdzie, że Ziemomysł, podobnie jak Leszko, nie był synem Eufrozyny (VI. 10.); ale co do innych szczegółów budzi ono poważne wątpliwości. Okazaliśmy już powyżej {VII. 7.), że Leszko odzierźył Łęczycę jeszcze przed datą    rzekomego buntu; co do    Ziemomysła zaś nie    da się wykazać, iżby po

owym buncie przez całe dalsze siedm    lat życia ojca sprawował    gdziekolwiek samoistne rządy.    Pierwszy jego

dokument, z tytułem księcia kujawskiego, pochodzi dopiero z 28 lutego 1268 r. ¹³), a więc już z czasów po śmierci Kazimierza I. Z okresu lat 1261 —1267 nie znamy żadnych jego dokumentów, co nie zdaje się być rzeczą przypadkową, i budzi już samo przez się pewne wątpliwości. Rzeczą uwagi godną jest, że Ziemomysł jeszcze 6 lutego 1261 r.^1,;) bierze udział w rokacli sądowych przy boku ojca, co wskazuje na to, że podówczas stosunek między nim a Kazimierzem nie był jeszcze naprężony. Najważniejszą wreszcie jest wiadomość, zawarta w dokumencie samego Kazimierza z 13 kwietnia 1266 r.¹⁷), w^r którym wystawca okolicznościowo nadmienia, iż Ziemomysł w przyszłości przez podział kraju może otrzymać jakąś dzielnicę w samoistny zarząd {si ve.ro per dioisionem terre aligue mile predicte libertatis in dominium filij nostri Zemomislii derenerint); dowód w tem oczywisty, że podówczas rządów jeszcze nigdzie nie wykonywał. Przekaz Kron. Wielk. jest zatem podejrzanej wartości, i nie można zeń wysnuwać jakichkolwiek wniosków o wieku Ziemomysła. Jedyną pewniejszą podstawę do określenia jego daty urodzin podaje dokument Kazimierza z 16 września 1257 r.^ls), w którym powołany jest konsens jego synów Leszka i Ziemomysła. Temu ostatniemu trzeba zatem liczyć podówczas już co najmniej lat dwanaście, skąd wynika, że najpóźniejszą datą jego urodzin może być rok 1245. Gdy zaś starszy jego brat Leszko nie mógł przyjść na świat wcześniej jak dopiero r. 1240, przeto datę urodzin Ziemomysła zamknąć należy w granicach 1241 —1245 r,

Ostatni dokument Ziemomysła nosi datę 29 października 1287 r.^1!l); już zaś w dwu dokumentach jego żony Salomei z 15 września 1288 r.-°) nazwany jest zmarłym. Daty owych dokumentów stanowią zatem granicę czasu, na który przypada śmierć Ziemomysła. Rocz. Tras.⁵¹) zapisał pod r. 1287: Semovitus duz Cuyavie obiit. Nie może tu być rozumiany Ziemowit, młodszy Ziemomysła brat {VII. 6.); nie nosił on bowiem tytułu księcia kujawskiego, a zmarł znacznie później po r. 1287; zapiska dotyczy zatem niewątpliwie Ziemomysla, data zaś jego śmierci przypada najdokładniej na okres poprzednio na podstawie dokumentów ustalony. Zestawiając

1

Ilist. Pol. II. 403. 410. — 21 Ibid. II. 486. 534. — 3) Wytkną! to bałamuctwo Długoszowi pierwszy Narusze

2

wicz. Hist. nar. poi. IV. 158. za nim inni: Roepell, Gesch. Pol. 543 uw. 14; llelcel w Kod. dypl. Pol. I. nr. 66 uw. 5. —

3

4j Kod. dypl. Pol. I. nr. 66. — 5) Mon. Pol. III. 47. — fi) Acta Tomic. VIII. 171.— 7) Woelky, Ukdbuch d. Bistii Culm

4

nr. 51. — 8) Mon. Pol. IV. 655. — '•>) Ibid. IV. 650. — 1°) Ibid. III. 642. 649. — H) Ibid. III. 486. — 12) Cod. dypl.

5

Wielk. I. nr. 304. — 13) Dokum. Kujaw, i Mazow. 192 nr. 19. Zgoła bezpodstawnie Kozłowski. Dzieje Mazow. talii.

6

geneal. uważa Ziemomysla za najmłodszego ze wszystkich synów Kazimierza. — ¹4) Mon. Pol. II. 587. — 13) Mosbach,

7

Wiadom. z arcli. szląs. 26. — 16; Kod. dypl. Pol. 1. nr. 49. — l<) Ibid. II. nr. 90. — '8) Woelky, Ukdbuch d. Bistii.

8

Culm nr. 51. — 13) Dokum. Kujaw, i Mazow. 221 nr. 48. — '-0) Perlbacli, Pommerell. Ukdbuch nr. 440. 441. —

9

21) Mon. Pol II. 852.