0381

366

ZIEMOWIT; N. N.; ELŻBIETA.

VII. 17 a. 13. 1<J.

rzeczonego dokumentu, natrafiamy w każdym wypadku na szereg sprzeczności nie do rozwikłania; stąd wynika_T że dokument uznać trzeba za podrobiony. Przypuszczenie to da się tem łatwiej usprawiedliwić, że znamy go tylko z późnego zatwierdzenia Jana Olbrachta z r. łóOó; przyjmując zaś, że fałszerz oparł się tu na jakimś autentycznym dokumencie, będziemy musieli w każdym razie przypuścić, że tekst jego brzmiał w odnośnem miejscu: Anastazia... -una cum filiis nostris dilectis ducibus Wladislao et [Boleslao, filiis] Semomti, w⁷ którym to wypadku błąd w falsyfikacie będzie można nawet bardzo łatwo usprawiedliwić.

18. N. N.

Chroń, princ. Pol.^x) nie zna żadnego potomstwa (non irnenio herodem) Kazimierza gniewkowskiego (VII. 12.); inne źródła podają o niem dokładne szczegóły. Janko z Czarnk.²) wyraża się: Qui (Kazimierz) licet plures filios liahuisset et filias, unus tamen Wladislaus (Albus)... et una filia, que... dud de Bosna data fuit in uxorem. remanserunt. Wiadomość tę powtarza za nim Długosz ³). Wynika stąd, że prócz Włodzisława Białego i Elżbiety Bośniaczki (VII. 19. 20.) Kazimierz miał jeszcze więcej dzieci, a mianowicie przynajmniej jeszcze jednego syna i przynajmniej jeszcze jedne córkę, które jednakowoż zmarły jeszcze za życia ojca; albowiem tylko o Włodzisławie i Elżbiecie wyraża się Janko: remanserunt.

W zeznaniu, złożonem w⁷ procesie polsko-krzyżackim z r. 1339 o napadzie Krzyżaków na Gniewków⁷ d. 23 kwietnia 1329 r.⁴), podaje Kazimierz⁵), iż w^r czasie tego napadu znajdowmł się w Gniewkowie wraz z żoną i dziećmi (cum... uxore et pueris suis). Córka jego Elżbieta już wtedy wydaną była za bana Bośnii (VII. 19.); przyjmując zatem, ze u boku Kazimierza znajdowało się podówczas przynajmniej dwoje dzieci, i że jednem z nich był znany nam skądinąd Włodzisław Biały (VII. 20.), wypadnie wniosek, że z owych, wspomnianych na czele innych dzieci Kazimierza, przynajmniej jedno żyło jeszcze 23 kwietnia 1329 r.

W tymże samym procesie z r. 1339 świadek Antoni, szlachcic kujawski⁰), mówiąc o okrucieństwach Krzyżaków, popełnionych na Kujawach, podaje, że w czasie napadu na Kruszwicę Krzyżacy zabili quinque domicellos domini sui, domini ducis Kazimiri, którym na imię było: Wierzchosław, Janusz, Wacław, Floryan (imię piątego wyszło mu z pamięci). Ze względu na zwrot domicelli... ducis Kazimiri możnaby przypuścić, że to są właśnie owi nieznani skądinąd synowie Kazimierza; zważywszy jednak, że dwaj z nich, Wierzchosław i Floryan, noszą imiona nieużywane nigdy w rodzie Piastów, że tylko imię Wacława pojawia się współcześnie na Mazowszu jako imię jednego z tamtejszych książąt (zrodzonego z księżniczki czeskiej), a imię Janusza jest tam niewątpliwie dopiero późniejszym, oba zaś ostatnie imiona nigdy u Piastów kujawskich używanemi nie były, twierdzić możemy, że owi domicelli nie są to dzieci Kazimierza, tylko panięla z rycerskich domów, na dworze lub w wojsku Kazimierza służące. W procesie z r. 1339 sam Kazimierz składa obszerne zeznania o gwałtach krzyżackich; przypuścić można, że gdyby mu Krzyżacy byli naraz pięciu synów⁷ ubili, nie byłby o tym wypadku przemilczał; tymczasem w zeznaniu jego nie ma o tem żadnej wzmianki.

19. Elżbieta.

Prócz Włodzisława Białego (VII. 20.) wymienia Janko z Czarnk. ⁷) jedne tylko córkę Kazimierza gniewkowskiego, która przeżyją ojca, wydana za bana (dud) Bośnii. Imienia jej kronikarz ten nie zna; dopiero pierwszy Długosz ^s) w historyograbi naszej nazywa ją Elżbietą. Że informacya jego była trafną, dowodzi pismo papieża Jana XXII z r. 1325³), który żonie Stefana Kotromanica bośniackiego w⁷yraźnie takie imię nadaje (Elizabeth principissa Bosnensiś).

Ze względu na datę jej zaślubin (1323 r.) przyjąć trzeba, że urodziła się nie później jak r. 1309; prawdopodobnie była tedy starszą od Włodzisława Białego, który w czasie około r. 1360 traci snąć młodą żonę,

1) Mon. Pol, III. 511. — 2) Ibid. II. 661. — 8) Hist. Pol. III. 306. 651. — 6) Co do tej daty por. wyżej str. 359. — 5) Lites I-. 281. — fi) Ibid. I-‘. 600. — I) Mon. Pol. II. 661. — 8) Hist. Pol. III. 606. — ») Farlati, Illyricum sacr. IV. 57.