03901

39

\

naszej przeszłości mamy nader liczne przykłady, że nasi przodkowie bardzo mało dbali o ścisłe definicje terminologiczne nawet z zakresu prawa. To też i kupcy leśni dowolnie używali pojęć zbliżonych, doskonale zresztą orjentując się, o co mianowicie w każdym wypadku chodziło, a już w najmniejszym stopniu nie martwiąc się i nie przewidując, że autorzy rozpraw historycznych będą mieli z tern w wieku XX kłopot.

Jeśli chodzi o klasyfikację towarów eksportowanych według gatunków drzew, to nie nastręcza ona najmniejszych trudności, gdyż na eksport szły rozmaite sortymenty z dębu, sosny i świerku w stanie okrągłym lub obrobionym. Innych rodzajów drzew prawie się nie spotyka.

Wynotowujemy z akt i dzielimy na grupy następujące rodzaje towarów:

Grupa h wanczosy, wasilka, klepka, faszolc, pypla.

Grupa II: kłody, maszty, szpiry, bukszpreje, brusy, czamry.

Grupa III:belki, szczohły, bukstele, suchojel.

Jak zobaczymy niżej, klasyfikacji tej, jak zresztą i każdej innej, można poczynić pewne zarzuty, względnie oprzeć ją na innem kryterjum: możnaby np. wszystkie towary leśne podzielić na towar pniowy, t. j. oczyszczony z gałęzi i okorowany, oraz towar obrobiony, któremu siekiera lub piła nadała te lub inne wymagane na rynkach zagranicznych kształty. Z pewnych jednak względów utrzymamy wyżej podaną klasyfikację.

Należy jeszcze się umówić co do miar. Handel drzewny naddźwiński posługiwał się miarami rosyjskiemi i angielskiemi. Z pierwszych znał sążeń i dum (ros. diujm), z angielskich stopnie (stopy) i palmy. Sążnia i stopy używano do pomiaru długości pnia lub kloca, dumu lub palmy do określenia obwodu lub średnicy. Dla ułatwienia czytelnikowi orjentacji miary te zamienimy na system metryczny z wyjątkiem, oczywiście, cytatów, w których zachowamy miary historyczne.

1 sążeń = 2,13 metry 1 dum = I calowi, czyli 0,025 m.

1 stopa angielska = 0,305 m.

1 palma = 7,6 cm.

W grupie I-ej niepodzielnie panował dąb. Szeregując z naszych notatek nader liczne wzmianki o wanczosach, wasilkach, klepce, faszolcu, pypli —w znacznej ich części nie znaleźliśmy wprawdzie żadnych wskazówek co do gatunku drzewa, lecz gdy tylko podawały akta te określenia, — był to zawsze i wyłącz-