04101

41

Klepka znana była w handlu zagranicznym, jako klepka angielska, niemiecka, francuska i holenderska — w zależności od rynków zagranicznych, dla których była wyrabiana; każdy z tych gatunków miał właściwe sobie wymiary. Wszakże akta naddźwińskie podają stale tylko klepkę francuską—zwykle pod określeniem „małej”; w dwóch tylko wypadkach znajdujemy wzmianki o klepce holenderskiej”⁷), ftkta nasze z reguły nie podają wymiarów klepki,— widocznie były one ściśle ustalone i powszechnie znane. Tylko w jednym kontrakcie z r. 1777, zawartym między Mikołajem a Ignacym Wazgirdami, czytamy: „...puszczę moją Hołomyską towarną dębową zaarendowałem całą, ....memi własnemi ludźmi mam wyrobić i wywieźć, a spe-cifice wyrażając gatunku takiego, t. j. wzdłuż mającą po du-mów 50, wszerz po dumów 8 w jedną stronę, a w drugą du-mów 4, w którym to gatunku wyrażonym mam wyrobić korony (t. j. najlepszego gatunku) kop 1000...“^s). Klepkę obok wan-czosu powszechnie spotykamy w starszych litewskich aktach ekonomicznych. Cieszyła się ona trwałym popytem poprzez cały okres Rzpltej przedrozbiorowej, czego mamy nader liczne świadectwa. W r. 1753 znajdujemy np. skargę naddźwińskiego producenta na ryskiego kupca, Berensa, iż ten kazał wyrabiać w puszczy „klepkę nad należyty, zwyczajny gatunek,.... a za spławieniem do Rygi klepki tej, corocznie (ją) brakując, tym samym szkody 18.200 talarów (czyli 145.600 złotych) dellato-rowi intulit“ ⁹). Podczas, gdy cały eksport drzewny naddźwinia odbywał się drogą wodną, klepkę dzięki jej małym wymiarom, a dużej wartości, wywożono też i lądem. Plenipotent ryskiego kupca oskarża mieszczanina z Bieszenkowicz, że ten podjął się dostarczyć na miejsce wyrobu klepki 45 łasztow soli (czyli 5220 pudów) dla zapłaty furmanom, którzy mieli klepkę wieźć do Rygi. Lecz „gdy nastała sanna droga do wywozu klepki zgodna i plenipotent.... poczynił kontrakty o wywóz klepki sanną drogą, a widząc, że już klepka z różnych puszcz znacznie iść poczęła, naglił.... o przystawienie soli, potrzebnej do płacenia furmanom, lecz ten (mieszczanin) ledwo cząstkami przystawował, tedy plenipotent,... azardując się i przepłacając, 180 beczek soli kupić musiał...“ ¹⁰).

Pozostałe dwa gatunki klepki — faszolc i pypla bardzo rzadko figurują w aktach naddźwińskich. Pypla, pipla, albo pi-pówka stanowiła zasadniczy gatunek klepki eksportowej, służąc za podstawę do obliczania wartości innych gatunków: bran-